Discriminatievrije Werving: welke Wetten en Regels zijn er?

De Grondwet is de basis

• De Grondwet vormt de basis voor alle wetten. Het verbiedt discriminatie.
• Vanuit de Grondwet is ook de Algemene wet Gelijke behandeling (AwGb) afgeleid.

Wat zegt de Algemene wet Gelijke behandeling?

De Algemene wet Gelijke behandeling verbiedt discriminatie op basis van:

• Ras
• Geslacht
• Nationaliteit
• Godsdienst
• Burgerlijke staat
• Seksuele geaardheid
• Levensovertuiging
• Politieke gezindheid

Direct of indirect onderscheid? Herken het verschil

Wanneer kun je spreken van discriminatie? De wet spreekt over ‘direct onderscheid’ en ‘indirect onderscheid’.

Wat is direct onderscheid?

Direct onderscheid houdt in dat de werkgever duidelijk discrimineert. Bijvoorbeeld als een vrouw hoort dat zij een bepaalde baan niet krijgt omdat ze een vrouw is.

Maar... soms is direct onderscheid wel toegestaan. Bijvoorbeeld als een werkgever iemand met een handicap afwijst voor een baan, omdat de handicap de veiligheid op de werkvloer in gevaar kan brengen (en als er voor deze werknemer ook geen aanpassingen mogelijk zijn om de veiligheid wél te waarborgen).

Wat is indirect onderscheid?

Indirect onderscheid houdt in dat het lijkt alsof een werkgever alle werknemers gelijk behandelt, maar in de praktijk toch een groep benadeelt.

Bijvoorbeeld: de werkgever zet in een vacature dat accentloos Nederlands spreken een vereiste is. Dit mag niet, want het benadeelt indirect mensen die uit een andere regio of ander land komen.

Maar... soms is indirect onderscheid wel toegestaan. Denk bijvoorbeeld aan de functie Docent Nederlands. De werkgever mag dan eisen dat de kandidaat goed verstaanbaar Nederlands spreekt. Dit is immers nodig om de functie goed uit te kunnen voeren.

Wet gelijke behandeling van mannen en vrouwen

Een andere wet is de Wet gelijke behandeling van mannen en vrouwen. Deze wet verbiedt onderscheid tussen mannen en vrouwen bij werving en selectie.

Hoe zit het met de Wet toezicht gelijke kansen?

Met de Wet toezicht gelijke kansen wilde de regering werkgevers verplichten tot een werkwijze om discriminatie bij werving en selectie te voorkomen. Deze wet is uiteindelijk op 26 maart 2024 verworpen, maar als werkgever moet je, alleen al vanuit de grondwet, nog altijd alert blijven op discriminatie in wat voor vorm dan ook.

Hoe ga je als werkgever discriminatie tegen tijdens het wervingsproces?

De volgende regels komen ook vanuit de Nederlandse wetgeving tegen discriminatie.

1. Gelijke beloning bij gelijkwaardig werk
Al je werknemers moeten bij gelijkwaardig werk een gelijke beloning krijgen. Het loon, de secundaire voorwaarden en de eventuele bonussen of toeslagen moeten voor werknemers die hetzelfde werk uitvoeren dus gelijk zijn. Hier mag je alleen van afwijken in bijzondere situaties, bijvoorbeeld als je een hoger loon aanbiedt om nieuwe medewerkers te werven.

2. Gelijke behandeling tijdens sollicitatie
Je mag geen sollicitanten afwijzen op basis van de in de wet genoemde persoonlijke kenmerken. Let ook hier goed op het verschil tussen direct en indirect onderscheid. Ook mag je een sollicitant geen vragen stellen over zijn of haar gezondheid. Loop voor een eerlijk sollicitatieproces de NVP Sollicitatiecode na.

Zorg voor discriminatievrije vacatureteksten

Vacatureteksten mogen geen functie-eisen bevatten die bepaalde personen of groepen bewust uitsluiten. Verwerk in je vacatures alleen functie-eisen die relevant zijn voor de baan.

Maak in je vacatures ook duidelijk dat zowel mannen als vrouwen welkom zijn (denk aan de Wet gelijke behandeling voor mannen en vrouwen).

Denk je dat jouw vacatureteksten wel wat verbetering op deze vlakken kunnen gebruiken? Ontdek hoe je een inclusieve vacaturetekst schrijft.

Wil je nog meer doen om discriminatie in het wervingsproces tegen te gaan? Kijk eens naar deze checklist.

Wat is dan positieve discriminatie?

Je mag alleen een voorkeursbeleid voeren als je dit objectief kunt rechtvaardigen. Bovendien mag je alleen maar tijdelijk een dergelijk beleid voeren.

Bijvoorbeeld als je een op de arbeidsmarkt ondervertegenwoordigde groep een kans wilt geven, zoals vrouwen, etnische groepen, gehandicapten en chronisch zieken. Zo’n voorkeursbeleid wordt ook wel wel ‘positieve discriminatie’ genoemd.