Aanstellingskeuringen: dit zijn de Regels voor Werkgevers

Wat is een aanstellingskeuring?

Voor het uitoefenen van sommige beroepen kan een medische keuring nodig zijn. Dit heet een aanstellingskeuring.

Waarom een aanstellingskeuring?

Tijdens een sollicitatiegesprek mag je een sollicitant niet vragen naar zijn of haar ziekte of gezondheid. Informatie hierover mag je alleen verkrijgen via een aanstellingskeuring. Dit is wettelijk vastgelegd.

Wat zegt de Wet medische keuringen?

De wettelijke regels voor aanstellingskeuringen staan in de Wet medische keuringen. Zo mag een aanstellingskeuring alleen als het gaat om een risicovol beroep.

Denk hierbij aan beroepen zoals deze:

• Brandweerman
• Politieman of militair
• Ambulancemedewerker
• Werknemer in de bouw
• Chauffeur, piloot of treinmachinist

Minimaliseren van risico’s

Volgens de Wet medische keuringen ben je als werkgever sowieso verplicht om (beroeps-)risico’s zo veel mogelijk te minimaliseren, onder meer door een goed arbobeleid te voeren. Dit kan aanstellingskeuringen soms zelfs overbodig maken, al is dat bij sommige beroepen (nog) niet mogelijk.

Bij twijfel: onderzoek!

Twijfel je of een aanstellingskeuring wel echt noodzakelijk is voor een bepaalde functie? In bepaalde cao’s kan staan dat een aanstellingskeuring verplicht is. Bepalingen in cao’s staan doorgaans boven algemene wettelijke regels. Check daarom ook de cao van je organisatie.

Is er nog niets vastgelegd over medische keuringen? Onderzoek dan eerst of die echt noodzakelijk zijn voor de functie. Het kan zijn dat je hierover met verschillende experts moet praten, zoals met een bedrijfsarts. Besluit je om aanstellingskeuringen in te voeren? Leg hier dan schriftelijk richtlijnen over vast.

Aanstellingskeuringen: hoe volg je als werkgever de regels op?

Als werkgever heb je je aan verschillende regels te houden als je aanstellingskeuringen wilt laten uitvoeren. Dit zijn ze:

Vóór de keuring

Vermeld in de vacaturetekst dat de aanstellingskeuring onderdeel is van je selectieprocedure. Kandidaten moeten hier namelijk van op de hoogte zijn.

Je mag een sollicitant op geen enkel moment voor de keuring vragen stellen over zijn of haar gezondheid. Dus niet in het sollicitatieformulier en ook niet tijdens het sollicitatiegesprek. Gebeurt dit toch, dan kan de kandidaat een officiële klacht indienen (zie verderop bij ‘Klachten over de aanstellingskeuring’).

Je mag de aanstellingskeuring pas door laten gaan als je de kandidaat al gekozen hebt. De keuring komt dus pas op het einde aan bod tijdens het sollicitatieproces.

Je informeert de kandidaat schriftelijk over het doel van de keuring. Ook geef je aan wat voor soort vragen en/of onderzoeken de sollicitant tijdens de keuring kan verwachten.

Je bent ook verplicht om de kandidaat over deze zaken te informeren:

• De keuring is niet verplicht.
• De kandidaat heeft het recht om zijn of haar medische gegevens en/of de uitslag van de keuring NIET met jou te delen. Hierover zo meer.
• De kandidaat heeft het recht om een herkeuring aan te vragen als die het oneens is met de uitkomst van de keuring.
• De kandidaat heeft de mogelijkheid om een klacht in te dienen (zie verderop bij ‘Klachten over de aanstellingskeuring’).

Tijdens de keuring

Alleen (BIG-)geregistreerde bedrijfsartsen mogen aanstellingskeuringen uitvoeren. Verzeker je er dus van dat je de juiste expert inschakelt.
Tijdens de keuring krijgt een sollicitant vragen van een bedrijfsarts over zijn of haar lichamelijke en geestelijke gezondheid. Fysieke tests en/of laboratoriumonderzoek zijn ook mogelijk.

De arts mag alleen vragen stellen en onderzoeken uitvoeren die relevant zijn voor de functie. Onderzoeken naar hiv, erfelijke aandoeningen en ongeneeslijke ziektes zijn niet toegestaan.

De sollicitant moet de bedrijfsarts toestemming geven om de resultaten van het onderzoek aan jou door te geven.

Na de keuring

• De bedrijfsarts moet de sollicitant informeren over de uitslag van de keuring.
• De bedrijfsarts geeft bij je aan of de kandidaat geschikt of ongeschikt is voor de functie.
• Let op: de arts mag jou geen specifieke medische informatie geven! Dit mag alleen als de kandidaat de arts hier toestemming voor geeft.
• De bedrijfsarts mag de medische gegevens van de kandidaat maximaal zes maanden bewaren.

Voor een eventuele herkeuring gelden precies dezelfde regels zoals hierboven beschreven.

Klachten over de aanstellingskeuring

De werknemer moet de klacht eerst aan jou en/of aan de bedrijfsarts voorleggen. Mogelijk heeft je bedrijf hiervoor een klachtenregeling.

Komen jij en de werknemer er niet uit? Hij of zij kan dan een klacht indienen bij de SER (Sociaal-Economische Raad). Deze organisatie heeft hiervoor een speciale commissie, namelijk de Commissie Klachtenbehandeling Aanstellingskeuringen (CKA). Deze commissie checkt of jij je als werkgever aan de regels hebt gehouden.

Is een tussentijdse keuring ook mogelijk?

Heb je al mensen in dienst en wil je die laten keuren? Dit kan met een preventief medisch onderzoek (PMO). Een bedrijfsarts voert dan een tussentijdse medische check uit op werknemers die dit willen.

De regels voor deze keuring:

1. Je werknemers zijn niet verplicht om mee te doen aan het onderzoek.
2. Je mag de medische resultaten niet weten. De arts deelt deze alleen met de werknemer.
3. Een werknemer kan er wel voor kiezen om de resultaten met je te bespreken.