De Arbowet: hier moet je op letten als Werkgever

Werkgevers zijn verplicht om goede arbeidsomstandigheden te realiseren op de werkvloer. Wat die omstandigheden zijn, is vastgelegd in de Arbeidsomstandighedenwet - kortweg Arbowet.

Invulling geven aan de wet binnen je organisatie doe je vaak samen met werknemers, bijvoorbeeld via een ondernemingsraad, personeelsvereniging en vakbonden.

Doel van de Arbowet

De Arbowet regelt alles rondom veiligheid, gezondheid en welzijn op de werkvloer. De wet verplicht werkgevers en werknemers om samen te zorgen voor een veilige werkplek. Het doel is om arbeidsongevallen, werkstress, beroepsziekten en langdurig verzuim te voorkomen.

De Arbowet bestaat sinds 1980 en is al een paar keer aangepast. De aanleiding voor de wet was onder andere de groei van de industrie en de toename van gezondheidsklachten door werk. Daarom wilde de overheid werk veiliger en gezonder maken voor alle Nederlandse werknemers.

Verplichtingen voor werkgevers

In de wet is vastgelegd welke arbeidsomstandigheden je moet realiseren voor medewerkers. De onderdelen van een goed arbobeleid moeten zijn:

• Basiscontract arbodienstverlening
• Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E)
• Ziekteverzuimbeleid
• Bedrijfshulpverlening (BHV)
• Preventiemedewerkers
• Periodiek Arbeidsgezondheidskundig Onderzoek (PAGO)
• Voorlichting

Basiscontract arbodienstverlening

Bij een wijziging in de Arbowet in 2017 is bepaald dat elke werkgever een basiscontract arbodienstverlening moet hebben. Daarin staan minimumeisen voor gezond en veilig werk die zijn afgesproken met bijvoorbeeld de bedrijfsarts of arbodeskundige. Het bepaalt de rechten en plichten voor de werkgever, werknemer en de arbodienstverlener.

Risico-inventarisatie en -evaluatie

Als werkgever ben je verplicht een RI&E op te stellen. Hierin breng je risico's binnen het bedrijf in kaart. Je plant ook een aanpak om die risico's te beperken. De RI&E is de basis van je arbobeleid.

Alleen als je geen personeel hebt is een RI&E niet verplicht. Onder personeel vallen ook uitzendkrachten, stagiaires en vrijwilligers.

Ziekteverzuimbeleid

Er moet een duidelijk beleid zijn voor omgaan met ziekte en verzuim. Bij het inrichten en uitvoeren van dat beleid moet je de hulp inschakelen van een bedrijfsarts. Je kan een contract afsluiten met een arbodienst om aan die eis te voldoen. Je kan er ook voor kiezen om intern zo'n beleid in te richten en een bedrijfsarts in te huren. Dat is vaak alleen een goede optie voor grote organisaties.

Sinds de laatste wijzigingen in de Arbowet in 2017 ben je als werkgever ook verplicht een spreekuur bij een bedrijfsarts aan te bieden. Daar mogen werknemers altijd gebruik van maken, ook als er geen sprake is van ziekte of verzuim.

Bedrijfshulpverlening

Er moet altijd een bedrijfshulpverlener (BHV'er) aanwezig zijn op de werkvloer. Hij of zij weet hoe te handelen bij een ongeval of brand. De BHV'er zorgt voor de eerste hulpverlening in die gevallen. Hij heeft daar vaak een cursus voor gevolgd. Je mag als werkgever ook de taak van BHV op je nemen. Je moet dan wel tenminste een werknemer aanstellen om je te vervangen bij afwezigheid.

Preventiemedewerker aanstellen

Een preventiemedewerker helpt bij het opstellen en uitvoeren van de RI&E. Hij of zij geeft ook advies over goed arbeidsbeleid aan de Ondernemingsraad of de personeelsvertegenwoordiging. Elke werkgever moet tenminste een preventiemedewerker aanstellen. Heb je een kleine organisatie (lees: 25 medewerkers of minder)? Dan mag je zelf ook preventiemedewerker zijn.

Periodiek Arbeidsgezondheidskundig Onderzoek

Je moet werknemers de mogelijkheid bieden om een medisch onderzoek te ondergaan. Daarmee kun je gezondheidsproblemen op tijd opsporen. Dat onderzoek heet een Periodiek Arbeidsgezondheidskundig Onderzoek - afgekort: PAGO. Een PAGO helpt bij het voorkomen van beroepsziekten en langdurige uitval.

Voorlichting

Ook het voorlichten van medewerkers over de arbeidsomstandigheden is aan jou als werkgever. Betrek je medewerkers daarom bij het arbobeleid. Ook dat kan via de Ondernemingsraad of de personeelsvertegenwoordiging. Samenwerken en overleg zorgen bovendien voor meer draagvlak van het beleid.

Verplichtingen voor werknemers

Ook werknemers hebben verplichtingen als het gaat om de Arbowet. Zij moeten:

• Veiligheidsvoorschriften en procedures van je organisatie opvolgen.
• Arbeidsmaterialen, beschermingsmiddelen en gevaarlijke stoffen op een goede manier gebruiken en opbergen.
• Meewerken aan voorlichting en training door jou als werkgever over veilig en gezond werken.
• Gevaren voor veiligheid meteen melden bij de werkgever.
• De werkgever en Arbomedewerkers (zoals een bedrijfsarts) helpen in de uitvoering van het arbobeleid.

Arbobeleid opstellen

Een goed arbobeleid begint dus met een overzicht van de risico's. Dat doe je met een RI&E. Je brengt in kaart waar de knelpunten zitten op het gebied van werkdruk, lichamelijke belasting en veiligheid. Op basis daarvan maak je een plan: wat ga je verbeteren, hoe en wanneer? Dat arbobeleid hoef je niet alleen te maken. Je kan hulp inschakelen van een arbodienst of een veiligheidsdeskundige. Aan een arbodienst kun je vaak zelfs het overgrote deel van je arbobeleid uitbesteden. Ook zijn er online handige tools beschikbaar om je te helpen, bijvoorbeeld via het Arboportaal.

Heb je een HR-medewerker en preventiemedewerker? Dan kun je veel ook intern regelen. Het voordeel is dat de lijnen dan kort zijn en je goed weet wat er speelt op de werkvloer.

Arbobeleid werkt het beste als er draagvlak voor is.

Sommige onderdelen van het arbobeleid kun je ook prima uitbesteden. Denk dan aan de keuring van machines of veiligheidstrainingen. Het is wel goed om zelf betrokken te blijven. Arbobeleid werkt het beste als er draagvlak voor is. Blijf daarom zelf betrokken en betrek je medewerkers.