Wat houdt de Arbeidstijdenwet in?

Als werkgever wil je dat medewerkers goed presteren. Daarvoor is voldoende rust belangrijk. Precies daarvoor is de Arbeidstijdenwet in het leven geroepen. De werkgever is verantwoordelijk voor het naleven van die wet. Dat zorgt niet alleen voor een veilige werkomgeving, maar maakt medewerkers onder de streep vaak efficiënter.

Wat is de Arbeidstijdenwet?

De Arbeidstijdenwet bepaalt hoeveel uur je medewerkers mogen werken en hoe vaak ze moeten rusten. Het doel is om een goede balans tussen werk en privé te realiseren. Dat zorgt weer voor minder kans op oververmoeidheid of onveilige situaties. De wet geldt voor alle werknemers van 18 jaar en ouder in Nederland. Ook stagiairs, uitzendkrachten en gedetacheerden vallen eronder.

Van werkgever wordt verwacht dat ze de wet handhaven. Het is dus aan jou om te zorgen dat personeel op tijd rust neemt, niet te vaak overuren werkt of te lange dagen maakt. Het volgen van de regels is niet alleen verplicht, maar ook slim. Werknemers die genoeg rusten zijn productiever, melden zich minder ziek en maken minder fouten.

Verplichtingen volgens de Arbeidstijdenwet

Werknemers zijn zelf verantwoordelijk voor het naleven van de Arbeidstijdenwet. Als werkgever ben je wel ook verantwoordelijk voor het naleven van deze wet. Dat betekent dat je moet zorgen voor goede werk- en rusttijden. Je moet dat ook kunnen aantonen bij een controle door de Nederlandse Arbeidsinspectie.

Maximaal aantal uren werktijd

In de Arbeidstijdenwet staat dat een werknemer niet iedere week 60 uur mag werken. Over werktijden zijn de volgende regels opgenomen:

• Per vier weken: mag een werknemer 55 uur per week werken. Bij sommige cao's mag hiervan worden afgeweken, maar dan nog mag een werknemer nooit meer dan 60 uur per week werken.
• Per 16 weken: mag een werknemer gemiddeld maximaal 48 uur per week werken.

Regels over rusttijden

Ook over pauzes en rusttijden zijn regels te vinden in de Arbeidstijdenwet. Voor de rust tussen en na werktijden gelden de volgende regels:

• Na een werkdag mag een werknemer minimaal 11 uur aaneengesloten niet werken.
• De rustperiode van 11 uur mag een keer per 7 dagen ingekort worden tot minimaal 8 uur.
• Een werknemer moet een wekelijkse rust van 36 aaneengesloten uren krijgen na elke 7 dagen. De wekelijkse rust mag ook over twee weken verspreid zijn, maar dan moet er in elke periode van 14 dagen in totaal 72 uur rust zijn voor de werknemer. Die 72 uur mag je opdelen.

Wat als je de Arbeidstijdenwet niet volgt?

De Arbeidsinspectie voert steekproefsgewijs controles uit op de Arbeidstijdenwet. Houd je je als bedrijf niet aan de regels? Dan kun je een eerste waarschuwing krijgen en daarna zelfs een boete. Die boetes worden berekend per werknemer en per dag. De maximale hoogte van de boete is 11.250 euro voor natuurlijke personen en 45.000 euro voor rechtspersonen.

Herhaal je de fout daarna nog steeds? Dan kan de inspectie de boete met maximaal 50 procent verhogen. In het ergste geval kan de Arbeidsinspectie zelfs een proces-verbaal laten opmaken voor strafrechtelijke vervolging. Dit gebeurt eigenlijk alleen als de overtreding zo ernstig is dat daarmee de gezondheid van kinderen of de verkeersveiligheid in het geding komt.

Beroepen met afwijkende regels

De Arbeidstijdenwet geldt in principe voor iedereen. Toch mag je in sommige gevallen afwijken van de regels. Dat kan bijvoorbeeld via een afwijkende cao, een bedrijfsregeling of bij beroepen waar andere regels nodig zijn door de aard van het werk.

Soms betekent het dat er meer uren gemaakt mogen worden in een bepaalde sector. Vaak betekent het ook dat je juist minder lange diensten mag draaien of meer pauze moet krijgen. Denk dan aan:

• Brandweer en politie: zij moeten bij noodgevallen meteen in actie komen, ook als dat betekent dat ze langer doorwerken.
• Zorgpersoneel: bij een nachtdienst of noodgeval is het soms nodig om langer te werken of minder pauze te nemen.
• Vrachtwagenchauffeurs: voor hen gelden Europese rij- en rusttijden die anders zijn dan de Nederlandse regels. Dat is om te zorgen dat het veilig is op de weg.
• Land- en tuinbouw: tijdens oogsttijd mag er soms tijdelijk langer gewerkt worden.

Je administratie op orde

Als werkgever moet je aantonen dat je de regels naleeft. Zorg dus voor een goede urenregistratie. Dat hoeft heus niet ingewikkeld te zijn. Een simpel systeem waarin je begin- en eindtijden van diensten bijhoudt, is vaak al genoeg. Leg vooral alles vast, ook regels over pauzetijden. Veel werkgevers gebruiken daar overigens software voor; het aanbod is enorm en voor elke sector is er wel een systeem te vinden.

Meer weten over de regels voor werkgevers? In deze brochure over de Arbeidstijdenwet door de Rijksoverheid vind je meer informatie over de regels en uitzonderingen.