Een machinist of treinmachinist is iemand die een trein bestuurt. Het is een beroep met veel verantwoordelijkheid en uitdaging.
Wat is een machinist?
Treinmachinisten zorgen ervoor dat mensen met de trein veilig en op tijd van A naar B komen. Zonder machinisten is er geen treinverkeer in Nederland. Er zijn verschillende treinen die je als machinist kan besturen. Dat kan bijvoorbeeld een intercity of een sprinter zijn, maar ook een goederentrein.
De machinist zorgt ervoor dat de trein veilig rijdt, stopt op de goede stations en op tijd aankomt. Daarbij houdt hij rekening met seinen, snelheidsbeperkingen en andere treinen op het spoor. Veiligheid is misschien wel het belangrijkste onderdeel van dit beroep.
Een treinmachinist moet omgaan met onverwachte situaties.

Daarnaast moet een machinist omgaan met onverwachte situaties. Dat kan bijvoorbeeld een seinstoring of defecte trein zijn, maar ook een noodgeval op het spoor. Als dat gebeurt, werk je als treinmachinist veel samen met verkeersleiding, conducteurs en soms zelfs nooddiensten om de situatie op te lossen.
Wanneer en hoe werkt een machinist?
Treinmachinisten werken op wisselende tijden. Treinen rijden van 's ochtends vroeg tot 's avonds laat. Er moet altijd een machinist aanwezig zijn. Afhankelijk van je contract werk je dus ook late diensten of weekenden. Je krijgt wel een toeslag voor die onregelmatige uren.
Een werkdag begint met een controle van de trein. Werkt alles volgens de veiligheidsvoorschriften? Zijn er storingen of defecten? Daarna krijg je door welke route je die dag volgt. Tijdens de rit houdt de machinist contant seinen en snelheid in de gaten. Ook staat hij altijd klaar om in te grijpen bij noodsituaties, zoals mensen op het spoor.
De hoofdconducteur is vaak het eerste aanspreekpunt voor problemen in en rondom de trein. Toch heb je als machinist ook een belangrijke rol buiten het besturen van de trein om. Je bent ook een aanspreekpunt voor reizigers en werkt nauw samen met de conducteurs.
Zo word je machinist
Wil je machinist worden? Dan moet je een opleiding volgen. Er is een mbo-opleiding niveau 3 tot machinist. Die opleiding duurt twee jaar. Heb je al mbo 3 werk- en denkniveau en kun je dat aantonen? Dan is er voor jou ook een intern leer-werktraject bij de NS. Die opleiding duurt 12 maanden.
Het is ook belangrijk dat je gezond bent. Je moet voor de opleiding namelijk een medische keuring doorstaan. Het is belangrijk dat je ogen en oren goed werken en dat je stressbestendig bent.
Daarnaast is er nog een psychologische test voor toekomstige machinisten. Tijdens die test wordt gekeken of je snel beslissingen neemt, kan omgaan met stress en je goed kunt concentreren. Dat is belangrijk, omdat machinisten soms lange dagen maken en met onverwachte situaties omgaan.
Vaardigheden en competenties
Een treinbestuurder moet een paar belangrijke eigenschappen en vaardigheden hebben om veilig zijn werk te doen:
- Concentratievermogen: je moet urenlang scherp blijven.
- Besluitvaardigheid: bij onverwachte situaties moet je snel handelen.
- Verantwoordelijkheidsgevoel: jij hebt de veiligheid van anderen in handen.
- Technisch inzicht: je moet storingen herkennen en soms zelfs oplossen.
- Stressbestendigheid: je rijdt onder tijdsdruk en moet rustig blijven bij noodgevallen.
- Goede communicatieve vaardigheden: je werkt veel samen in dit beroep.
Opleiding en certificaten
De opleiding tot machinist duurt twee jaar. Je leert dan alles over de techniek van treinen, verkeersregels op het spoor en hoe je omgaat met noodgevallen. Ook loop je stage in de praktijk bij de NS zodat je ervaring opdoet in echte treinen. Je leert passagierstreinen en goederentreinen besturen.
De NS biedt ook een leer-werktraject aan tot machinist. Je krijgt dan al betaald tijdens je opleiding. Daarvoor moet je wel mbo 3 werk- en denkniveau hebben.
Als je klaar bent met de opleiding dan ben je officieel een bevoegd machinist.
Machinisten en automatisering
Sommige beroepen veranderen of verdwijnen helemaal. Dat komt vooral door digitalisering en automatisering. Ook het beroep treinmachinist wordt beïnvloed door automatisering. Treinen worden namelijk steeds slimmer. Er zijn ook al automatische metrosystemen zonder bestuurder.
Toch zal de treinbestuurder niet snel verdwijnen. Waarom? Omdat een mens kan inspelen op onverwachte situaties zoals weersomstandigheden, storingen en noodgevallen. Bovendien voelt een treinreiziger zich veilig met een machinist aan boord. De NS en andere vervoerders zullen dus niet snel afscheid nemen van de machinist.
Wat verdient een machinist?
Een treinmachinist verdient gemiddeld € 2.570 bruto. Hoeveel je precies verdient, hangt af van de werkgever en je ervaring. Beginnende machinisten verdienen vaak aan de onderkant van de schaal. Een ervaren machinist kan met de jaren doorgroeien tot een salaris van € 4.500 bruto per maand.
Extra toeslagen
Naast het salaris krijgen treinmachinisten vaak extra toeslagen voor onregelmatige uren. Denk dan aan:
- Onregelmatigheidstoeslag
- Overwerktoeslag
- Reiskostenvergoeding
- Ploegendiensttoeslag
Werkzoeken.nl heeft alle actuele gegevens over salarissen in Nederland. Wil je weten wat een machinist momenteel verdient? Zoek het op in onze
salariswijzer!