Het Denison-Cultuurmodel: wat houdt het in?

Wat is het Denison-cultuurmodel?

Het Denison-cultuurmodel is bedacht door managementexpert Daniel Denison. Het model is bedacht om de bedrijfscultuur van een organisatie te onderzoeken, te beoordelen en te verbeteren.

De vier kernkwadranten

In het Denison-cultuurmodel staan vier kwadranten. Dit zijn de vier elementen die de cultuur van een organisatie vormgeven, namelijk:

• Missie
• Consistentie
• Betrokkenheid van de organisatie
• Aanpassingsvermogen

Onderdelen van de vier kwadranten

Elk van de vier kenmerken bestaat uit drie onderdelen of: drie managementprincipes. Het gaat dus in totaal om twaalf managementprincipes. Deze twaalf principes gebruik je om vragenlijsten over je bedrijfscultuur op te stellen voor je werknemers.

Wat doe je met de vragenlijsten?

Ingevulde vragenlijsten laat je analyseren door Denison Consulting (niet geheel toevallig opgericht door Denison zelf). Dit consultancybureau analyseert de vragenlijsten en stuurt je een uitgebreid rapport over je bedrijfscultuur. Zo ontdek je wat jouw organisatie moet aanpassen in de bedrijfscultuur om tot betere prestaties te komen.

Wat zijn de twaalf managementprincipes?

Zoals gezegd: bij een bedrijfscultuur horen vier kwadranten. En bij elk kwadrant horen drie specifieke managementprincipes. Dit zijn ze:

Missie

De missie van een organisatie draait om deze vraag: welke activiteiten dragen bij aan gedeelde doelen en resultaten? En in hoeverre? Hier passen de volgende onderdelen bij:

1. Visie - wat is het doel van de organisatie op de lange termijn?
2. Strategische richting - welke koers moet de organisatie volgen als je naar de visie kijkt? En met welke prioriteiten en strategieën vul je deze koers?
3. Doelgerichtheid - van welke doelen moeten werknemers op de hoogte zijn? Maak doelstellingen sowieso eerst SMART. Maak je organisatie tegelijkertijd operationeel sterk: zorg voor solide prestatiemanagement.

Betrokkenheid

Betrokkenheid houdt deze vraag in: in hoeverre voelen werknemers zich betrokken bij de organisatie? Dit leer je door drie onderdelen te onderzoeken:

1. Empowerment - waar kunnen werknemers zelf over beslissen? En waarover niet?
2. Teamoriëntatie - hoe bereiken medewerkers individuele of collectieve doelen door middel van teamwork? Worden zij voldoende ondersteund?
3. Capaciteitsontwikkeling - hoe train je de medewerkers? Hoe leren zij nieuwe vaardigheden en competenties? Hoe help je hen te ontwikkelen? Dit kan, bijvoorbeeld, door hen nieuwe rollen en verantwoordelijkheden te geven.

Aanpassingsvermogen

Aanpassingsvermogen gaat over deze vraag: in hoeverre is jouw organisatie in staat om zich aan te passen aan veranderingen? Dit zijn de zaken waar je op moet letten:

1. Verandering creëren - zijn nieuwe ideeën welkom? Is iedereen bereid om te veranderen of om veranderingen door te voeren? Zie veranderingen als kansen.
2. Klantgerichtheid - wordt er voldoende rekening gehouden met zowel nieuwe als bestaande klanten? En hoe kan de organisatie een steeds betere service bieden? Dit zou een streven moeten zijn.
3. Organisatorisch leren - hoe leert jouw organisatie van successen en mislukkingen? En als je dit duidelijk hebt: wat moet er precies gebeuren om nog betere prestaties te kunnen leveren? Lessen trekken uit fouten is nodig om continu te verbeteren.

Consistentie

Consistentie gaat over deze vraag: in hoeverre stemt jouw organisatie systemen, processen en procedures af op haar doelstellingen en cultuur? Een soepel lopende intern bestuurssysteem staat hier centraal en daar zijn de volgende onderdelen aan gekoppeld:

1. Kernwaarden - welke waarden helpen de organisatie om consistente beslissingen te nemen?
2. Overeenkomsten - werknemers en leidinggevenden lossen lastige kwesties op door dialoog. Ook weten zij problemen van meerdere kanten te bekijken.
3. Coördinatie en integratie - elke werknemer beseft hoe zijn of haar werk invloed heeft op andere personen en hun werk. Iedereen doet zijn best om het eigen werk goed te coördineren.

Aanbevelingen volgens het Denison-model

Het Denison-cultuurmodel geeft in feite aanbevelingen voor organisaties. Deze aanbevelingen zie je terug in de twaalf managementprincipes, maar we zetten ze hier nog even op een rij.

1. Een organisatie moet streven naar continue verbetering.
2. Continue verbetering van systemen en processen leidt tot betere resultaten.
3. Een organisatie moet zich flexibel opstellen en veranderingen als kansen zien. Ook moet een organisatie niet bang zijn om risico’s te nemen.
4. Werknemerstevredenheid en klanttevredenheid staan centraal.
5. Samenwerking is belangrijk om continue verbeteringen en vernieuwing te realiseren.
6. Elke medewerker hoort zich verantwoordelijk te voelen voor het succes van de organisatie.
7. Tussen korte- en langetermijndoelen moet een balans zijn.

Merk op dat deze aanbevelingen ook terugkomen in Lean Management.

Concreet: wat bereik je dus met het Denison-cultuurmodel?

Als je aan de slag wilt gaan met het Denison-model, dan kun je de volgende doelen bereiken:

1. Je brengt de huidige cultuur van je organisatie in kaart.
2. Je ontdekt de sterktes en zwaktes van je bedrijfscultuur.
3. Je kunt acties bedenken om zwaktes in de cultuur weg te werken.
4. Je kunt bepalen hoe werknemers kunnen bijdragen aan een betere bedrijfscultuur.
5. Je kunt bepalen welke werknemers bij je bedrijfscultuur passen. Je weet ook wat voor talent nodig is voor jouw bedrijf. Beide zaken zijn handig als je (nieuwe) teams gaat samenstellen.
6. Je kunt door bovenstaande acties de prestaties in de organisatie verbeteren.
7. Je kunt jouw cultuur met andere bedrijfsculturen vergelijken. Dit kan bijvoorbeeld handig zijn als jouw bedrijf met een ander bedrijf fuseert.

Kritieken op het Denison-model

Het Denison-model krijgt ook kritiek. Een van de kritieken luidt zo: bedrijfsculturen zitten soms heel complex in elkaar. Je kunt een bedrijfscultuur dus niet in slechts vier kwadranten ‘vangen’. Bovendien houdt het model niet voldoende rekening met individuele verschillen en de invloed daarvan op de organisatie.
Een derde kritiek is dat het Denison-model uitsluitend werkt met vragenlijsten. Voor een diepgaandere analyse zijn er soms echter nog meer tools nodig. Denk aan interviews, observaties en documentanalyse.

Tot slot

Het Denison-model kan je zeker vooruit helpen als je meer inzicht wilt hebben in je bedrijfscultuur, maar het zal niet alle problemen in je organisatie oplossen. Zie het daarom vooral als een hulpmiddel in prestatiemanagement.