Wat is een Bedrijfscultuur en wat kun je ermee?

Wat is een bedrijfscultuur?

Een bedrijfscultuur is een verzameling van waarden, gewoonten, overtuigingen en gedragingen die binnen het bedrijf de norm zijn. De cultuur bepaalt dus hoe en wat mensen denken en doen in de organisatie. Het bepaalt daarom ook hoe en óf mensen presteren.

Factoren die van invloed zijn op de bedrijfscultuur

Een bedrijfscultuur wordt in eerste instantie ‘gevormd’ door deze zaken:

1. De geschiedenis van het bedrijf
2. De organisatiestructuur (plat of hiërarchisch)
3. De strategie (visie, missie en koers)
4. Het management en de leiderschapsstijl
5. Externe invloeden (bijvoorbeeld: de klantvraag, de markt)

Hoe ontstaat een bedrijfscultuur?

Alle bovengenoemde factoren hebben op hun beurt invloed op hoe de bedrijfscultuur zich verder ontwikkelt en uiteindelijk ‘vestigt’. Sowieso begint het bij de leiding: die deelt de visie en de missie met alle werknemers. Hoe meer het besef groeit bij de werknemers over wat de visie en de missie concreet inhouden, hoe dieper de cultuur ingebed raakt in het bedrijf. Er ontstaan dan specifieke:

• Normen
• Waarden
• Gedragingen
• Rituelen

Wat is het belang van bedrijfscultuur?

Een bedrijfscultuur kan verschillende belangen dienen. Dit zijn de belangrijkste:

1. Het bedrijf krijgt een unieke identiteit.
2. Bij de medewerkers ontstaat een eenheidsgevoel.
3. Je creëert een routekaart voor gedrag en besluitvorming.
4. Je bevordert relaties tussen medewerkers. Hierdoor ontstaan goede of betere samenwerkingen.
5. Je verhoogt de werknemersbetrokkenheid. Dit is cruciaal, want betrokken, gemotiveerde medewerkers zijn productiever en leveren betere prestaties.
6. Je kunt je wervingsproces erop inrichten. Want als je de bedrijfscultuur goed kent, dan weet je ook welke eisen je moet stellen aan een kandidaat.
7. Een aantrekkelijke bedrijfscultuur kan nieuw talent aantrekken en personeelsverloop voorkomen.

Meer weten? Lees ook: Hoe beïnvloedt de Bedrijfscultuur de Prestaties van Werknemers?

Soorten bedrijfsculturen

Dé bedrijfscultuur bestaat niet. Er bestaan namelijk verschillende soorten bedrijfsculturen. Sterker nog: in veel bedrijven bestaat een mix van kenmerken uit verschillende bedrijfsculturen. Of dat goed of slecht is? Dat is niet te zeggen. Elk bedrijf kiest namelijk voor een cultuur die de eigen strategieën het beste ondersteunt.

Maar wat zijn dan de hoofdculturen? Robert E. Quinn en Kim S. Cameron, twee experts in verandermanagement, onderscheiden vier cultuurtypen. Dit zijn:

1. De marktcultuur
2. De familiecultuur
3. De adhocratiecultuur
4. De hiërarchische cultuur

Ontdek meer over de vier cultuurtypen in: Competing Values Framework: wat is het en wat houdt het in?

Hoe maak je jouw bedrijfscultuur kenbaar?

Definieer eerst goed waar je bedrijfscultuur voor staat. Hoe luiden de visie en de missie? En welke waarden, normen en gedragingen ondersteunen deze missie of visie? Breng dit alles goed in kaart!

De tweede stap is het effectief communiceren over de bedrijfscultuur. Je licht alle medewerkers goed in over de missie, de visie en de koers en je zorgt ervoor dat de leidinggevenden het goede voorbeeld geven. Je werknemers moeten zich immers ergens aan kunnen toetsen.
Een derde stap is het communiceren over de bedrijfscultuur richting sollicitanten. Employer branding speelt hierin een heel belangrijke rol.

Bedrijfscultuur meten

Hoe weet je of jouw bedrijfscultuur de belangen van je organisatie dient? Een ding is alvast zeker: een bedrijfscultuur is geen statisch, maar een ‘levend’ iets. Regels en processen in een bedrijf kunnen immers veranderen in de loop van tijd. Regelmatig de effecten van je bedrijfscultuur op je medewerkers meten is daarom een goed idee.

Hoe meet je een bedrijfscultuur?

Een bedrijfscultuur technisch meten: dat is niet mogelijk, want bedrijfsculturen zitten soms te complex in elkaar. Wat je wel kunt doen, is je bedrijfscultuur vergelijken met andere culturen. Hiervoor bestaan veel verschillende modellen, maar voor jouw gemak noemen we hier in elk geval een paar bekende:

• Het cultuurmodel van Denison
• Het OCAI-model van Quinn en Cameron
• Het cultuurmodel van Charles Handy
• Het cultuurmodel van Edgar Schein
• Het cultuurmodel van Johnson en Scholes

In de artikelen over deze cultuurmodellen vind je zowel een uitleg als een aanpak. Een vaak genoemde en belangrijke eerste stap is dat je jouw medewerkers interviewt en observeert. Ook deel je enquêtes uit om te achterhalen hoe zij je bedrijfscultuur ervaren.

Hoe belangrijk is een analyse van je bedrijfscultuur?

Je bedrijfscultuur analyseren en helder in kaart brengen is cruciaal. Je ontdekt bijvoorbeeld hoe de cultuur invloed uitoefent op (strategische) beslissingen. Je spoort dan zowel blokkades als positieve prikkels op en dat geeft je kansen om zaken te verbeteren. Zo kun je je medewerkers tevreden houden én nieuw talent aantrekken.

Kun je een bedrijfscultuur veranderen?

Je kunt een bedrijfscultuur veranderen, maar dat kost tijd. Een bedrijfscultuur komt namelijk niet binnen een paar dagen tot stand. Denk eerder aan maanden of jaren. Bovendien zijn er nog andere uitdagingen waar je altijd rekening mee moet houden.

• Uitdaging 1 - Je moet alle medewerkers overtuigen om eensgezind achter de visie en de missie van het bedrijf te staan. Niet elke medewerker is echter makkelijk te overtuigen. Sommige medewerkers zullen zelfs moeite hebben om mee te gaan in veranderingen.
• Uitdaging 2 - Sommige bedrijfsculturen zijn zeer complex, vooral als verschillende afdelingen een eigen cultuur vormen. Dit gebeurt vooral op afdelingen die een eigen specialisatie hebben. Dit gaat bijvoorbeeld zo: de afdeling deelt de visie van het bedrijf wel, maar de medewerkers hebben zo hun eigen specifieke ideeën over de uitvoering. Dit kan voor verdeeldheid op de werkvloer zorgen.

Bestaat de ideale bedrijfscultuur wel?

De ‘ideale bedrijfscultuur’ is relatief, want voor het ene bedrijf werkt een bepaalde cultuur beter dan voor het andere bedrijf. Wat in de afgelopen decennia wel duidelijk naar voren komt, is dat werknemerstevredenheid én productiviteit vooral bevorderd worden in flexibele, mensgerichte culturen. Een bedrijf met een dergelijke cultuur heeft dan sowieso deze zaken op orde:

• Het bedrijf zorgt voor een veilige werkomgeving. Iedereen benadert elkaar respectvol.
• Werknemers kunnen hun ideeën delen en risico’s nemen zonder angst voor repercussies.
• Inclusiviteit is een sterke waarde. Teams of afdelingen zijn dan ook divers samengesteld.
• Zowel de leiding als de werknemers geven elkaar constructieve feedback. Iedereen vertrouwt en steunt elkaar.

Kortom, een bedrijfscultuur vormgeven en onderhouden is zowel strategie als noodzaak. Door je medewerkers tevreden te houden, zorg je ervoor dat zij bereid zijn om te presteren. En dat werkt door op zowel de productiviteit als de kwaliteit van je producten of diensten.