Waar zie je Jezelf over Vijf Jaar?

Het lijkt zo'n uitgekauwde vraag: "Waar zie je jezelf over vijf jaar?" Toch wordt hij regelmatig gesteld en staat hij op hoog op de lijst meest gestelde sollicitatievragen. Je denkt misschien dat je de vraag zo ambitieus mogelijk moet beantwoorden, maar dat is niet altijd waar. Jouw beeld van de toekomst moet vooral overeenkomen met het beeld van de interviewer. Als je deze vraag gaat voorbereiden, houd dan rekening met de volgende zaken:

• Weet waarom de vraag gesteld wordt.
  • Ligt jouw carrièrepad in lijn met de plannen van het bedrijf?
  • Heb je ambitie?
  • Ben je van plan lang te blijven?
• Laat je antwoord aansluiten op de wensen van het bedrijf.
  • Zoek in de vacaturetekst naar aanwijzingen (spreken ze bijvoorbeeld over doorgroeimogelijkheden of mogelijkheid om cursussen te volgen.)
• Zoek uit waar je wil staan over vijf jaar.
  • Zoek uit waar je nu al goed in bent en wat je leuk vindt.
  • Focus niet alleen op doorgroeimogelijkheden, maar ook op persoonlijke ontwikkeling.
• Wees ambitieus, maar wel realistisch.
  • Blijf altijd eerlijk over je ambities. Als je geen leidinggevende wil worden, doe dan ook niet alsof.

Waarom wordt de vraag gesteld?

Een antwoord formuleren op de vraag waar je jezelf over vijf jaar ziet, is makkelijker als je weet waarom hij gesteld wordt.

De functie waar je op reageert, is met een bepaalde visie uitgezet. Soms zoekt het bedrijf iemand die jarenlang dezelfde rol wil vervullen, soms juist iemand die serieuze stappen wil zetten en mee kan groeien met het bedrijf. Recruiters en HR-managers vragen je waar jij jezelf over vijf jaar ziet, om erachter te komen of jouw plannen stroken met die van hen.

Het is ook een manier om erachter te komen hoe jij tegen de functie aankijkt. Als jij té snel verwacht door te groeien, heb je misschien een te lichtzinnig beeld van de baan. Geef je een antwoord waaruit blijkt dat je over vijf jaar een compleet ander leven wil hebben, straal je uit dat je niet van plan bent om lang te blijven. En als je geen enkele ambitie uitspreekt, kan het overkomen alsof je niet van plan bent om jezelf te ontwikkelen. Dat komt ook niet zo lekker over. Werkgevers zijn op zoek naar gemotiveerde werknemers.

Kortom: het is een vraag met een hele hoop verscholen subvragen.

Laat je antwoord aansluiten op de wensen van het bedrijf

Als je erachter wil komen of jouw toekomstplannen een beetje overeenkomen met die van je toekomstige baas, kun je de vacaturetekst erbij pakken. Daarin vind je dikwijls hints waaruit blijkt waar het bedrijf naar op zoek is. Ook op de website van het bedrijf kun je vaak meer vinden over de bedrijfscultuur en eventuele doorgroeimogelijkheden.

• Soms geven ze specifiek aan dat er doorgroeimogelijkheden zijn. Als jij die ambitie ook hebt, refereer je daar natuurlijk aan.
• Sommige bedrijven bieden een (digitale) leeromgeving of een persoonlijk budget aan om cursussen van te volgen. Dat is een duidelijk signaal dat ze mensen zoeken die hun persoonlijke ontwikkeling serieus nemen.
• Als ze om een junior vragen, kun je ervan uitgaan dat er ook een medior en senior in het bedrijf rondlopen. Dat biedt de mogelijkheid om door te groeien.

Koppel je eigen ambities en toekomstwensen aan de mogelijkheden die het bedrijf biedt. Zie je duidelijke overeenkomsten? Benoem die dan.

• Bijvoorbeeld: "Ik leer graag nieuwe dingen die mij helpen om mijn vak beter uit te oefenen. Ik vind het belangrijk om mezelf te blijven ontwikkelen. Ik vind het dan ook erg interessant dat jullie zo inzetten op de persoonlijke ontwikkeling van jullie medewerkers. Over vijf jaar ben ik een allround-medewerker die multi-inzetbaar is."
• Bijvoorbeeld: "Ik heb op deze functie gesolliciteerd omdat ik toe ben aan de volgende stap. Ik heb de ambitie om steeds verder door te groeien. Het spreekt me erg aan dat jullie de mogelijkheid bieden om dit te doen. Ik wil mijn kennis steeds verder ontwikkelen en over vijf jaar aan een klein team leidinggeven."
• Bijvoorbeeld: "Ik wil een echte expert worden in programma x. Het spreekt me dan ook erg aan dat ik hier zoveel mee moet werken. Over vijf jaar kan ik ermee lezen en schrijven en eventueel andere mensen in het team erin coachen."

Waar wil je staan over vijf jaar?

Sommige mensen hebben een duidelijk vijfjarenplan. Zij schrikken waarschijnlijk niet zo van de vraag waar ze zichzelf over vijf jaar zien. Ben jij niet één van die gelukkigen? Begin dan simpelweg met in kaart brengen waar je nú bent.

Zoek uit wat je wil en goed kan

Welke opleidingen en cursussen heb je gedaan? Waar geniet je van in het leven? Heb je een bepaald talent? Welke werkervaring heb je al opgedaan? Pluk daar dingen uit die je leuk vond en waar je graag meer van wil in de toekomst. Dat geeft je een bepaalde richting.

Misschien vond je je vorige functie oersaai, maar vond je het wel heel leuk dat je in een groot team zat. Wellicht mis je het leren van nieuwe dingen, iets waar je van genoot tijdens je opleiding. Wil je juist je heel veel leren over één onderwerp binnen je vakgebied of wil je je kennis verbreden? Aan de hand van zulke inzichten vormt zich vanzelf een beeld welke kant je op wil in de toekomst.

Doorgroeien versus persoonlijke ontwikkeling

Het is een misverstand dat je een super ambitieus antwoord moet geven als ze je vragen waar je over vijf jaar wil zijn. Bijvoorbeeld dat je door wil groeien naar een leidinggevende functie. Daar zijn bedrijven echt niet altijd naar op zoek. Ambitie is een veel breder begrip dan alleen het opklimmen van de carrièreladder. Je toont ook ambitie door te focussen op je persoonlijke ontwikkeling. Bijvoorbeeld door:

• Een tweede, derde of vierde taal te leren.
• Een expert in je vakgebied te worden.
• Nieuwe medewerkers de kneepjes van het vak te leren.
• Nieuwe technieken te leren binnen je vakgebied.
• Congressen te bezoeken en cursussen te volgen.
• Je kennis te verbreden en multi-inzetbaar te worden.
• Ga zo maar door.

Dus ook als je geen ontzettende carrièretijger bent, kun je de interviewer alsnog overtuigen van je ambities. Je verschuift de focus simpelweg van doorgroeimogelijkheden naar je persoonlijke ontwikkeling.

Sowieso is het een goed idee om te laten zien dat je je persoonlijke ontwikkeling serieus neemt, ook als je wel omhoog wilt op de carrièreladder. Je kunt immers niet doorgroeien als je jezelf niet ontwikkelt.

• Bijvoorbeeld: "Over vijf jaar heb ik meer kennis opgedaan in mijn vakgebied, bijvoorbeeld door cursussen te volgen. Ik wil een gewaardeerde collega zijn die in veel opzichten onmisbaar is."
• Bijvoorbeeld: "Het spreekt mij aan dat ik voor deze functie een beroep moet doen op mijn schrijftalent. Ik heb tijdens mijn opleiding veel moeten schrijven en dat wil ik blijven doen. Over vijf jaar heb ik deze vaardigheid op een hoog niveau ontwikkeld."

Wees ambitieus, maar wel realistisch

"Over vijf jaar zit ik op de stoel van de directeur" is niet alleen onrealistisch als je op een juniorpositie reageert, maar ook een tikje ongepast. Je ambitie uitspreken is goed, maar houd het wel realistisch. Anders loop je het gevaar niet serieus genomen te worden.

Tegelijkertijd: als je een duidelijk doel voor ogen hebt, is dit de tijd om dat te vertellen. Leg uit hoe jij je carrièrepad voor je ziet, hoe je jezelf gaat ontwikkelen en welke bijdragen je kunt leveren aan dit bedrijf.

Bijvoorbeeld: "Over vijf jaar ben ik uit mijn huidige rol gegroeid en lever ik een waardevolle bijdrage in een meer senior positie. Ik ken de kneepjes van het vak en ik til mijn collega's naar een hoger niveau."

Wees eerlijk over je ambities

Als jij over vijf jaar geen leidinggevende wil zijn, dan moet je tijdens het sollicitatiegesprek ook niet doen alsof. Je creëert alleen maar valse verwachtingen. Er zijn genoeg andere ambities om op te focussen. Blijf dicht bij jezelf, dan kun je mensen het best overtuigen van jouw kwaliteiten.