Welke Vragen stel je tijdens een Sollicitatiegesprek?

Je potentiële werkgever wil een hoop van je weten, logisch. Maar als je zelf ook een paar slimme vragen stelt in het sollicitatiegesprek, kun je jezelf onderscheiden. Dat is een uitstekende manier om je interesse, vaardigheden en kennis te tonen. Maar welke vragen stel je wel en niet? Hoe steek je ze in? En wanneer is het juiste moment om ze te stellen?

De beste tips op een rij:

• Snap het belang van goeie vragen stellen.
  • Je toont interesse en assertiviteit.
• Stel goede vragen.
  • Laat zien dat je je hebt ingelezen.
  • Laat zien dat je oprechte interesse in het bedrijf hebt.
  • Stel open vragen (wanneer, hoe, wat...).
  • Laat je vaardigheden en kennis terugkomen in je vragen.
• Stel geen slechte vragen.
  • ‘Luie' vragen waarvan het antwoord op hun website staat.
  • Onduidelijke vragen die van de hak op de tak springen.
  • Vragen die voornamelijk draaien om wat het bedrijf voor jou kan betekenen, in plaats van andersom.
• Stel ze op het juiste moment.
  • Stel al tijdens het gesprek vragen en wacht niet tot het eind.
  • Hoe beantwoord je de vraag: ‘heb je nog vragen voor ons?'
• Schrijf je vragen van tevoren op en neem ze mee naar het gesprek.

Het belang van vragen stellen tijdens je sollicitatie

Het klinkt misschien gek, maar vergelijk een sollicitatiegesprek eens met een date. Hoe zou je het vinden je gesprekspartner geen enkele vraag aan je stelt? Je zou het idee krijgen dat hij of zij geen interesse in je heeft, toch? Dat is precies wat je uitstraalt als je geen tot weinig vragen stelt tijdens een sollicitatiegesprek. En als je iets niet wil, is het ongeïnteresseerd overkomen tijdens een gesprek waarin je juist op moet vallen.

Zakelijk journalist John Kador interviewde meer dan 150 recruiters, hr-managers en job-coaches voor zijn boek 301 best questions to ask on your interview. Volgens hem laat je door het stellen van de juiste vragen zien dat je nieuwsgierig, geïnteresseerd en kneedbaar bent. Door niet alleen passief vragen te beantwoorden maar ze ook te stellen, laat je assertiviteit zien. Kortom: vragen stellen tijdens je sollicitatiegesprek is hartstikke belangrijk.

Goede vragen tijdens een sollicitatiegesprek

Zoals gezegd kan het stellen van de juiste vraag je verder helpen in het sollicitatieproces. Een goede vraag bestaat uit één of meerdere van deze onderdelen.

1. Je laat zien dat je je hebt ingelezen

Verreweg de meeste bedrijven hebben tegenwoordig een website. Zoek die dus altijd op voor je sollicitatiegesprek. Vooral de ‘over ons' en eventuele nieuwspagina zijn belangrijk om door te spitten. Ze geven je een idee van de bedrijfscultuur en laatste ontwikkelingen, een goeie inspiratiebron voor het bedenken van vragen.

Stel dat je solliciteert bij een bedrijf dat zich specialiseert in de productie van stalen deuren en trappen. Op hun website staat dat ze zoveel mogelijk gebruik maken van duurzame en lokale materialen. Als jij duurzaamheid ook belangrijk vindt, kun je bijvoorbeeld de volgende vragen stellen:

• "Ik las dat jullie inzetten op duurzame en lokale materialen. Welke uitdagingen brengt dat met zich mee?"
• "Hoe zou ik een bijdrage kunnen leveren in het nog verder verduurzamen van het bedrijfsproces?"

Zulke vragen laten zien dat je je hebt ingelezen in het bedrijf én dat je interesse hebt in het duurzame aspect waar dit bedrijf zo achterstaat.

2. Je toont interesse in het bedrijf en de mensen

Naast dat je heel geïnteresseerd overkomt, biedt het stellen van vragen je de mogelijkheid om meer te weten te komen over de bedrijfscultuur. Zo krijg je scherp of je jezelf hier echt ziet werken. Tegelijkertijd kun je een band scheppen met de persoon tegenover je door (niet te) persoonlijke vragen te stellen. Ook daarin lijkt een sollicitatiegesprek op een date: je moet op zoek naar de klik.

Vragen waar je aan kunt denken zijn de volgende:

• "Hoe ziet een gemiddelde dag in deze functie eruit?"
• "Met welke afdelingen werk je in deze rol het meeste samen?"
• "Waarom heeft u destijds gesolliciteerd bij dit bedrijf? En hoe bevalt het?"

3. Je toont je vaardigheden

Een sollicitatiegesprek is boven alles bedoeld om erachter te komen of jij de geschikte persoon voor deze functie bent. Je moet dus precies weten wat voor persoon het bedrijf precies zoekt. Zorg dat je vragen stelt die je helpen dat doel te bereiken. Bijvoorbeeld:

• "Welke eigenschappen zijn volgens jullie het belangrijkst om te slagen in deze rol?"
• "Welke criteria hanteren jullie om te bepalen of iemand in deze functie goed functioneert?"
• "Welke problemen of projecten liggen er die ik de eerste drie maanden voor jullie kan oppakken?"
• "Zien jullie iets op mijn cv waarvan jullie denken dat het mij gaat belemmeren in deze rol?"

Deze laatste vraag klinkt misschien een beetje eng. Maar als je het aandurft, is het volgens zakelijk journalist Kador een goed idee om hem te stellen. Het kan zijn dat de persoon tegenover je inderdaad een paar twijfels heeft. Door deze open en eerlijk te bespreken, kun je eventuele zorgen wegnemen. Als ze onbesproken blijven, heb je ook niet de mogelijkheid om ze recht te zetten.

Extra tip: als je dergelijke vragen aan het begin van je sollicitatie weet te stellen, kun je het gesprek sturen. Je hebt direct helder wat voor iemand ze zoeken en je hebt nog het hele gesprek om ze te overtuigen dat jij de beste kandidaat bent. Bijvoorbeeld door je eerdere werkervaring aan te halen of specifieke vaardigheden te benadrukken.

4. De vragen zijn open

Vragen die je met "ja" of "nee" beantwoordt, zijn gesloten vragen. Daar moet je er zo min mogelijk van stellen omdat ze het gesprek stoppen. Probeer in plaats daarvan open vragen te stellen (die beginnen met ‘hoe', ‘wat', ‘wanneer', etc.). Zulke vragen bieden de persoon tegenover je de mogelijkheid om uit te weiden, waardoor jij nog meer informatie krijgt over de functie en het bedrijf.

• Niet dit:"Moet ik veel samenwerken met andere afdelingen?"
• Maar dit:"Hoe ziet de samenwerking met andere afdelingen eruit?

• Niet dit:"Werken jullie met vaste werktijden?"
• Maar dit: "Hoeveel vrijheid krijg je om je eigen werktijden in te delen?"

Slechte vragen tijdens een sollicitatiegesprek

Hoewel iedere vraag die je stelt je nieuwsgierig laat overkomen, zijn er wel degelijk vragen te bedenken die je beter niet kunt stellen. Een slechte vraag kan je sollicitatiegesprek maken of breken. Stel dit soort vragen dus niet tijdens je (eerste) gesprek.

Luie vragen

Als je vragen stelt waarvan je het antwoord ook op de website had kunnen vinden, verspil je iedereens tijd. Daarnaast laat je zien dat je je slecht hebt voorbereid. Niet echt een goeie binnenkomer. Ga dus niet vragen wanneer het bedrijf is opgericht, wie de baas is of welke services ze allemaal bieden.

Te lange vragen

"Ik las dat jullie vorig jaar een prijs wonnen voor het beste mediabedrijf van het jaar. Hoe is dat zo gekomen? Welke stappen hebben jullie doorlopen? En dat werd zeker groot gevierd, of niet? Gaan jullie volgend jaar weer meedoen aan de wedstrijd?"

Grote kans dat de persoon tegenover je niet meer weet met welke vraag je dit verhaal precies begon. Als je een vraag stelt, houd het dan kort en bondig. Focus je op één ding tegelijk. Je wil voorkomen dat je steeds je vraag moet herhalen omdat je onduidelijk bent.

Vragen die alleen om jezelf draaien

In het eerste gesprek moet je vooral laten zien hoe geschikt je bent voor de functie. Het draait dus niet om wat het bedrijf voor jou kan doen, maar om wat jij voor het bedrijf kan doen. Als je je in het eerste gesprek vooral richt op je eigen behoeften, geef je het signaal af dat je hier vooral voor jezelf zit. Over wat voor vragen hebben we het dan?

• "Ik zie dat thuiswerken geen optie is bij jullie, maar dat zou ik wel graag willen. Zijn daar toch mogelijkheden voor?"
• "Hoe hoog is jullie reiskostenvergoeding?"
• "Hoe vaak word ik verwacht om over te werken?"
• "Is er geld beschikbaar voor het volgen van cursussen?"
• "Kan ik mijn auto kwijt op het parkeerterrein?"
• "Is het mogelijk om onbetaald verlof op te nemen?"

Zulke vragen stel je pas als je weet dat het bedrijf interesse heeft in jou. Als ze ervan overtuigd zijn dat jij de beste kandidaat bent, zullen ze ook hun best doen om je binnen te halen. Bewaar ‘mij-vragen' dus tot de onderhandelingen.

Wanneer stel je je vragen?

Het beste is om tijdens het gesprek je vragen al te stellen. Zo creëer je een dialoog. Dat praat veel prettiger dan een eenzijdig gesprek waarbij je alleen vragen beantwoordt.

Als je echter weet dat er maar weinig tijd is voor het gesprek, kun je bijvoorbeeld het volgende zeggen: "Ik heb een hoop vragen voor jullie, maar omwille van de tijd zal ik deze tot het eind bewaren." Zo kun je toch laten zien dat je je hebt ingelezen en dat je rekening houdt met het tijdschema.

"Heb je nog vragen voor ons?"

Grote kans dat je - ondanks als je al vragen hebt gesteld - aan het eind deze vraag krijgt: "Heb je nog vragen voor ons?"

Als je tijdens het gesprek geen kans hebt gekregen om vragen te stellen, moet je dit moment met beide handen aangrijpen. Pak je lijstje vragen erbij (zie het laatste deel van dit artikel) en stel ze. Eén voor één natuurlijk.

Als je geen prangende vragen meer hebt, is het toch belangrijk om een vraag te stellen.

• Bijvoorbeeld: "Nee, volgens mij heb ik de belangrijkste dingen gevraagd. Ik word erg enthousiast van de functie en ik denk dat ik een goede match ben. Denken jullie er hetzelfde over?"

Let op: zo'n antwoord is niet aan iedereen besteed. Als je dit niet met overtuiging kunt zeggen, kun je het beter niet doen. Met een beetje mazzel krijg je direct een beeld van hoe je het sollicitatiegesprek gedaan hebt. Waarschijnlijk houden ze het antwoord in het midden, maar je hebt hoe dan ook indruk gemaakt.

• Bijvoorbeeld: "Nee, ik heb een goede voorstelling van hoe ik deze rol het beste kan vervullen. Ik geloof dat ik erg goed bij het bedrijf pas. Hoe gaat het sollicitatieproces nu verder?"

Tip: Vraag altijd hoe het sollicitatieproces nu verder gaat. Dan weet je hoe lang je moet wachten totdat je een antwoord krijgt.

Schrijf je vragen op en neem ze mee

Het beste kun je een stuk of vijf goede vragen opschrijven en ze meenemen naar je gesprek. Oefen ze ook regelmatig. Zo komen ze er niet hakkelend uit als het moment daar is. Het ziet er ook erg voorbereid (en dus professioneel) uit als je laat zien dat je van tevoren over je vragen hebt nagedacht. Wees dus niet bang om je lijstje tevoorschijn te toveren. En schrijf de antwoorden op je vragen ook op, dan kun je ze thuis nog eens doorlezen.