Wat is Jobcrafting?

Waarom jobcrafting?

Je bent op dit moment niet blij met je baan, om wat voor reden dan ook. Je denkt misschien zelfs aan een overstap naar een andere werkgever, maar dit is niet zo simpel om te doen.

Jobcrafting kan dan een oplossing zijn. Dit houdt in dat je je huidige functie zo gaat ‘vormgeven’ dat je er heel tevreden van wordt. Afhankelijk van wat en hoe je het aanpakt, wordt je baan misschien zelfs wel je droombaan.

Wat is jobcrafting concreet?

Als je ‘jobcraft’, dan neem je allerlei zaken binnen je functie onder de loep. Eerst analyseer je deze zaken. Dan bedenk je stappen om deze zaken beter te laten aansluiten op jouw behoeften, interesses en kwaliteiten. Kort gezegd: je gaat zaken aanpassen, toevoegen of schrappen zodat jouw baan jou (eindelijk) de energie en het werkplezier geeft die jij nodig hebt.

Hoe start je met jobcrafting?

Jobcrafting draait om jouw persoonlijke doelen, maar die moeten wel in lijn zijn met de doelen van het bedrijf waar je werkt. Jobcrafting start dus altijd in overleg met je werkgever en het is belangrijk dat jullie doelen elkaars doelen niet uitsluiten, maar complementeren. En laten we eerlijk zijn: zonder toestemming en facilitering vanuit je werkgever valt er sowieso weinig te ‘jobcraften’.

Vormen van jobcrafting

Je kunt één of meerdere zaken in je baan aanpassen. Er zijn dan ook verschillende vormen van jobcrafting.

Taken craften

Je kijkt naar je huidige taken. Welke taken voegen waarde toe aan je baan? En welke niet? Het resultaat kan zijn dat je nieuwe taken aanneemt, taken afstoot of taken gaat delen met anderen.

Cognitief craften

Je neemt je eigen beeld over je baan onder de loep. Welke betekenis en welk doel heeft je functie nu? En welke nieuwe betekenis of doel moet je functie krijgen? Hier draait het sterk om de vraag: wat heb je nodig om je functie weer te waarderen? Afhankelijk van je nieuwe beeld en je nieuwe doelstellingen, krijgt je functie zelfs een andere naam.

Contextueel craften

Je kijkt naar je werkmateriaal, je werkplek, je werktijden en je werkomgeving. Voldoet dit allemaal nog? Zo niet, dan pas je zaken hierop aan. Zo kun je bijvoorbeeld besluiten om een ander programma voor je werk te gebruiken of om wat vaker thuis te werken.

Relationeel craften

Je kijkt naar de werkrelaties binnen en buiten je bedrijf. Moet je relaties veranderen? Moet je nieuwe relaties aangaan of relaties juist stopzetten? Denk breed, want het gaat hier om relaties met je collega’s, klanten of leveranciers.

Stappenplan jobcrafting

Je weet nu wat jobcrafting ongeveer inhoudt. Is het dan nu tijd voor een concreet stappenplan? Jazeker!

Stap 1. Onderzoek: hoe staat het er nu voor?

Je kijkt eerst naar je baan zoals die nu is. Dit kun je samen met je werkgever doen, bijvoorbeeld tijdens een functioneringsgesprek. Misschien krijg je van je werkgever dan ook een Persoonlijk Ontwikkelingsplan (POP). Handig, want de analyse van je functie kun je meteen in dit plan verwerken.

Onderdeel van deze analyse is sowieso het bepalen van nieuwe doelen.

• Wat wil je precies met je functie bereiken?
• Werk je vanwege het geld, vanwege de groeimogelijkheden of uit idealisme?
• Wat moet je werk opleveren? En wat mag je werk kosten?
• Probeer dit alles eerst voor jezelf te ontdekken, want het hoofddoel dat hieruit voortkomt, is dé basis voor al je volgende besluiten.

Kijk ook naar je takenpakket
Welke taken sluiten aan bij jouw hoofddoel? Over de taken zelf, stel je dit soort vragen:

• Wat zijn de huidige taken?
• Wat is het doel van de huidige taken?
• Is het takenpakket veelzijdig? Of juist te versnipperd?
• Is de inhoud van de taken altijd hetzelfde gebleven of is er veel veranderd?
• Wat zijn je sterke en zwakke punten als het gaat om uitvoering van deze taken? Bekijk dit per taak.

Selecteer passende taken (samen met je werkgever)
Het beste is om alle taken na te lopen op volgorde van belangrijkheid. Kies daarna welke taken mogen blijven en welke taken niet. Het is de bedoeling dat je een lijst overhoudt met de meest waardevolle taken voor jou en het bedrijf. In deze taken kun je ook nog aanpassingen doorvoeren.

Stap 2. Zoek naar een passende vorm

Welke subdoelen heb je nu je je hoofddoel kent? Maak deze doelen SMART (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdgebonden). Kijk dan samen met je werkgever naar de vormen van jobcrafting (zie hierboven). Welke vormen en welke acties binnen deze vormen passen bij je SMART-gemaakte doelen? Je komt zo tot een concrete actielijst.

Stap 3. Maak concrete afspraken met je werkgever

Bij concrete acties horen concrete afspraken met je werkgever. Sluiten je doelen en de bijbehorende acties echt aan op wat je werkgever wil voor het bedrijf? Zo ja, leg deze afspraken dan vast met je werkgever, bijvoorbeeld in het functioneringsverslag of -rapport. Het is dan voor iedereen duidelijk wat er moet gebeuren. Vrijblijvendheid aan beide kanten blijft zo ook uit.

Stap 4. Evalueer de voortgang regelmatig

Je voert de afgesproken acties uit. Wat voor resultaten brengt je jobcrafting-traject? Bespreek deze resultaten regelmatig met je werkgever. Je analyseert wat goed gaat en wat minder gaat. Gaat het minder goed? Pas je POP-plan eventueel aan. En wees mild voor jezelf. Niet alle veranderingen hoeven in één keer goed te gaan. De beste opstelling is dat je bereid bent om van je fouten te leren.

Wat zijn de voordelen van jobcrafting?

Het kan geen kwaad om de voordelen van jobcrafting op een rijtje te hebben. Zeker als dit jou extra motiveert!

1. Je doet betekenisvol(ler) werk.
2. Je krijgt meer werkplezier of zelfs meer passie voor je werk.
3. Je wordt gemotiveerder, en dus ook productiever.
4. Je voorkomt sneller klachten door werkstress.
5. Je krijgt de juiste mate aan uitdaging in je werk.
6. Je hebt de vrijheid om keuzes te maken en dat voelt goed. Je wordt, in feite, zelfstandiger. Je voelt je daardoor zelfs meer betrokken bij je bedrijf, hoe tegenstrijdig dit ook klinkt.

Wat zijn de nadelen van jobcrafting?

Helaas zitten er ook nadelen aan jobcrafting. Deze nadelen komen vooral voort uit hoe je zelf naar je werk en je werkgever kijkt en hoe je werksituaties dan interpreteert. Het goede nieuws is dus wel dat je de nadelen zelf kunt omtoveren naar voordelen, zeker als je weet wat je wilt en je jouw eigen situatie goed kent.

1. Je hebt misschien de neiging om vervelende, maar wel noodzakelijke taken aan de kant te schuiven. Dit kan je werk alsnog negatief beïnvloeden, waardoor je misschien nog ontevredener wordt over je baan.
2. Je moet jezelf blijven motiveren. Ook moet je bereid zijn om de verantwoordelijkheid van je functie op je te nemen. Sommige mensen kunnen dit niet en geven vooral hun werkgever de schuld van alles wat er op het werk niet goed loopt.
3. Ontevredenheid over je baan kan ook komen door de bedrijfscultuur of door een gebrek aan een goede werk-privébalans. Maar dit soort oorzaken zijn niet altijd even goed of snel herkenbaar. Houd er in elk geval rekening mee dat de oorzaken niet altijd binnen je eigen functie hoeven te liggen. Kijk vooral naar het grotere plaatje.