Sollicitatiegesprek evalueren: hier moet je op letten

Een belangrijk - maar vaak vergeten - onderdeel van solliciteren is evalueren. Daarmee bedoelen we het reflecteren op je eigen handelen en antwoorden tijdens het sollicitatiegesprek. Jij staat in de evaluatie centraal. Hoe de persoon tegenover je zich gedroeg, is maar een klein onderdeel van deze reflectie.

Reflecteren op je sollicitatiegesprek is belangrijk, omdat je daardoor beter wordt in solliciteren. Je krijgt inzicht in je sterke kanten en je valkuilen. Die informatie kun je gebruiken voor een eventuele volgende sollicitatie. Daarnaast is je gesprek evalueren een goede manier om te achterhalen of je wel écht hebt gereageerd op een baan die bij je past.

Belangrijkste punten:

• Let alleen op je eigen antwoorden en gedrag. De houding van je gesprekspartner is minder relevant.
• Reflecteer op hoe je het gesprek gevoerd hebt én of je de baan wel echt wil.
• Doe de evaluatie van je sollicitatiegesprek zo snel mogelijk. Dan is de herinnering het betrouwbaarst.

Doel van het sollicitatiegesprek en de evaluatie

Een sollicitatiegesprek draait eigenlijk maar om één ding: uitvogelen of jij en het bedrijf samen een toekomst zien zitten. Het bedrijf let vooral op jouw kwaliteiten en wil je eventueel overtuigen voor hen te kiezen. Jij moet je kwaliteiten laten zien en tegelijkertijd inschatten of je je op je plek voelt.

De kans is groot dat je als sollicitant een zekere bewijsdrang voelt. Je wil indruk maken op je gesprekspartners. Maar dan vergeet je jezelf een heel belangrijke vraag te stellen: wil jij hier überhaupt werken? Een korte of uitgebreide zelfreflectie kan je helpen hier antwoord op te geven.

Mensen die vaak afgewezen worden, doen er ook goed aan om hun gesprekken te evalueren. Wat is jouw houding tijdens het gesprek? Ben je te zenuwachtig? Te veel bezig met arbeidsvoorwaarden? Als je de rode lijn in je afwijzing ontdekt, kun je daaraan werken.

Goede voorbereiding

Een goeie reflectie vereist een goeie voorbereiding van je sollicitatiegesprek. Denk aan het noteren van vragen en het voorbereiden van antwoorden die je wil geven op veelvoorkomende sollicitatievragen. Tijdens het gesprek zal blijken of je voorbereiding voldoende is geweest. Daar kun je in de evaluatie aandacht aan besteden.

Focus op jezelf

Zoals we al zeiden ligt de focus op jezelf tijdens een reflectie. Het gedrag van een ander is nu eenmaal moeilijk te interpreteren. Je wil voorkomen dat je een verkeerde aanname doet. Een verkeerde inschatting kan namelijk grote gevolgen hebben voor de rest van het gesprek.

Stel dat iemand keihard begon te gapen toen je vertelde over je opleiding. Jij interpreteerde dat als desinteresse en schakelde over op een ander onderwerp. In werkelijkheid had je gesprekspartner een gebroken nacht achter de rug omdat hij vijf weken geleden vader is geworden. Zijn gaap had dus niets met jouw onderwerp te maken. Hij had juist meer willen weten over je opleiding.

Daarnaast heeft iedere interviewer andere technieken. De één gaat enthousiast met je in gesprek, de ander heeft een stalen gezicht. Het is moeilijk om zulke gedragingen correct te interpreteren. Blijf dus vooral bij jezelf.

Reflectievragen sollicitatie

We geven je hieronder een lijst met vragen voor een goeie evaluatie van je sollicitatiegesprek. We hebben ze opgedeeld in twee hoofdcategorieën. In de eerste vind je vragen die gaan over jouw handelen. Heb jij het meeste uit je gesprek gehaald? De tweede focust zich op jouw gevoel bij het bedrijf. Zie je jezelf hier echt werken?

Het liefst beantwoord je deze vragen vrijwel direct na het gesprek. Dan zit het nog vers in je geheugen. Hoe langer iets geleden is, hoe minder betrouwbaar onze herinneringen zijn. Je kunt de antwoorden op papier zetten of de vragen in je hoofd beantwoorden.

Hoe ging je gesprek?

De vragen

• Heb je op alle vragen antwoord gegeven?
• Waarom wist je het antwoord op sommige vragen niet?
• Welke sollicitatievragen vond je moeilijk? En waarom?
• Welk antwoord van jezelf vond je echt steengoed? En wat maakte het zo goed?
• Welke vraag had je liever anders beantwoord? En wat had je dan gezegd?
• Welke vragen heb jezelf gesteld?
• Wat ben je vergeten te zeggen of te vragen?
• Welke vragen zag je wel en niet aankomen?

Je houding

• Zat je rechtop en had je een zelfverzekerde houding?
• Hoe was je handdruk?
• Hakkelde en mompelde je veel of sprak je vloeiend?
• Kwam je goed voorbereid over?
• Was je zenuwachtig? Zo ja, hoe lang duurde dat?
• Viel het gesprek soms stil? Hoe reageerde je daarop?
• Zei je te weinig of juist te veel?

Je kwaliteiten

• Heb je kunnen uitweiden over jouw kwaliteiten?
• Heb je de STARR-methode gebruikt om je vaardigheden en competenties duidelijk te maken?
• Is je motivatie duidelijk aan bod gekomen?
• Welke van jouw kwaliteiten had je uitgebreider willen benoemen? En hoe ga je dat de volgende keer doen?
• Heb je kansen laten liggen om ze te overtuigen van jouw geschiktheid? Hoe ga je die de volgende keer wel benutten?
• Denk je dat ze na dit gesprek een goed beeld hebben van jouw kennis en kunde?

Wil je de baan echt hebben?

Algemeen gevoel

• Hoe vond je de rit ernaar toe? Zie jij jezelf deze route dagelijks/wekelijks afleggen?
• Welk gevoel kreeg je toen je binnenkwam?
• Hoe werd je onthaald?
• Heb je de werkvloer al even gezien? Zo ja, wat vond je daarvan?
• Wat voor kleren droegen je potentiële collega’s? Past zo’n outfit bij je?
• Voelde je je al snel ontspannen tijdens het gesprek? Of kon je je draai niet vinden?
• Voelde je je na het gesprek enthousiaster of juist minder enthousiast dan voor het gesprek?

De functie zelf

• Klopte je verwachting van de baan met de werkelijkheid?
• Heb je een duidelijk beeld van de functie gekregen?
• Welke dingen spreken je wel en niet aan?
• Wegen de voordelen op tegen de nadelen?
• Zou je met de wetenschap van nu alsnog solliciteren op de functie?

Je gesprekspartners

• Zijn al jouw vragen duidelijk beantwoord?
• Wat vond je van de antwoorden die je kreeg?
• Wat vond je van de mensen waar je het gesprek mee voerde? Zou je daarmee kunnen samenwerken?
• Schetsten ze een duidelijk beeld van de organisatie?
• Voelde je een klik met je gesprekspartners?
• Zat je op één lijn met je gesprekspartners of dachten jullie juist heel anders over bepaalde zaken?

Eindevaluatie sollicitatiegesprek

Als je al deze vragen beantwoordt, krijg je een aardig beeld van hoe jij het sollicitatiegesprek beleefd hebt. Misschien blijkt dat je voorbereiding toch niet grondig genoeg was. Als je niet alle vragen kon beantwoorden, is dat een punt van aandacht. En heb je bij nader inzien toch geen goed gevoel over de baan?

Voel je dan niet bezwaard om de baan af te wijzen.

Wil je de baan wel, maar word je door het bedrijf afgewezen? Vraag dan wat daar de reden van is en wat je in een volgend gesprek beter kan doen. Deze feedback is heel waardevol om je sollicitatievaardigheden te verbeteren.

Heb je de evaluatie gedaan? Lees dan wat je nog meer moet doen na je sollicitatiegesprek.