Wat is Methodisch Werken?

De term methodisch werken wordt vrijwel uitsluitend in de zorg gebruikt. Bij methodisch werken, ook wel planmatig werken genoemd, staan de wensen van de zorgvrager centraal in het zorgplan. De cliënt wordt ook regelmatig om feedback gevraagd, zodat het plan continu kan worden verbeterd. Daarnaast worden alle zorgverleners van een cliënt op de hoogte gehouden van de voortgang.

In dit artikel leggen we uit welke stappen bij methodisch werken horen, waarom het zo belangrijk is, waarom de methode vooral in de zorg wordt toegepast en wat de voor- en nadelen ervan zijn.

Drie belangrijkste punten:

• Methodisch werken bestaat uit zes stappen: informatie verzamelen, behoeften vaststellen, zorgdoelen vaststellen, activiteiten plannen, activiteiten uitvoeren en feedback vragen.
• Planmatig werken in de zorg is belangrijk omdat het een complexe en multidisciplinaire sector is.
• Deze aanpak heeft als voordeel dat alle zorgverleners van het proces op de hoogte zijn. Hiervoor is een goede communicatie vereist.

De stappen van methodisch werken

Methodisch werken kent zes vaste stappen. Laten we ze eens afgaan.

Stap 1: informatie verzamelen

Een zorgplan begint met informatie verzamelen. Je moet zoveel mogelijk over de cliënt te weten komen. Denk aan de ziektegeschiedenis en de zorgbehoeften. Waar heeft iemand hulp en begeleiding bij nodig? Welke zaken hebben prioriteit?

In deze fase kun je op huisbezoek gaan, praten met vrienden en familieleden van de cliënt en andere zorgprofessionals inschakelen.

Stap 2: behoeften vaststellen

Op basis van de verzamelde informatie kun je zorgbehoeftes vaststellen. Wil iemand weer korte stukjes kunnen lopen? Dan is misschien fysiotherapie nodig. Wil iemand meer rust in het hoofd? Dan is een intake bij een psycholoog noodzakelijk. Is iemand geïsoleerd? Dan kan een dagopvang uitkomst bieden. Zo kijk je steeds naar wat de cliënt wil en welke behoefte daaraan ten grondslag ligt.

Stap 3: zorgdoelen vaststellen

De behoeften en wensen zijn duidelijk, dus nu kunnen er doelen worden gesteld. Er zijn vier domeinen waarbinnen deze doelen kunnen vallen: woon- en leefomstandigheden, participatie, mentaal welbevinden en lichamelijk welbevinden.

De doelen moeten uiteraard SMART worden opgesteld. Met andere woorden: specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en met een tijdslimiet.

Stap 4: activiteiten vaststellen en plannen

Nu je weet wat er gedaan moet worden om te voldoen aan de wensen van de cliënt, moeten de activiteiten worden gepland. Denk aan afspraken maken met andere zorgprofessionals, zoals psychologen en fysiotherapeuten. Het maken van de afspraken gebeurt altijd in samenspraak met de cliënt, zodat deze weet wat er gaat gebeuren.

Stap 5: activiteiten uitvoeren

De planning is rond, nu is het een kwestie van uitvoeren. Je rapporteert tussentijds regelmatig. Zo houd je in de gaten of de doelen die je samen met de cliënt gesteld hebt ook gehaald worden. Zo niet, dan zul je een en ander moeten aanpassen.

Stap 6: feedback uitvragen en eventueel plan bijstellen

Omdat je tussentijds aan het rapporteren bent, vraag je als het goed is al regelmatig om feedback. Dat is goed, zo blijft het zorgplan up-to-date. Je plant sowieso één tot twee echte evaluatiegesprekken in om te controleren of het plan nog aansluit bij de wensen.

Het kan zijn dat je naar aanleiding van feedback weer begint bij stap 1: het verzamelen van informatie. Methodisch werken is dus een cyclus die niet stopt na de laatste stap.

Waarom is methodisch werken belangrijk?

Het idee achter methodisch werken is dat het de zorg efficiënter en gestroomlijnder maakt. Er moet nu eenmaal een hoop gebeuren in de zorg. Denk aan medische overdrachten maken en afspraken inplannen. Door planmatig te werken wordt er overzicht gecreëerd. Omdat alles is vastgelegd, weet iedereen waar hij of zij aan toe is. Niet alleen de zorgprofessionals, maar ook de cliënt.

Waarom planmatig werken in de zorg?

Plannen en structuur aan brengen in je werkmethodes is voor iedere sector interessant. Waarom is methodisch werken dan met name zo belangrijk in de zorg? Dat heeft met de complexiteit van de sector te maken. Het werk staat binnen de zorg nooit stil. Ziekenhuizen en verpleeghuizen draaien de hele dag door. Er wordt dus met ploegendiensten gewerkt, waarin collega’s het werk aan elkaar overdragen. Dat mag niet misgaan, want het gaat om de gezondheid van mensen.

Daarnaast is de zorg multidisciplinair. Iemand gaat zowel naar de fysiotherapeut als de dagopvang. Verschillende zorgprofessionals moeten dus met elkaar afstemmen hoe de zorg voor de cliënt gaat. Daarom is het zo belangrijk dat ze van elkaar weten wat ze doen, waarom en wanneer. Daarvoor biedt methodisch werken een oplossing.

Voordelen methodisch werken

Methodisch werken heeft meerdere voordelen. We gaan de belangrijkste af.

1. Eenvoudig werk overdagen

We stipten de ploegendiensten al even aan. In de zorg moet je regelmatig werk overdagen aan iemand anders. Methodisch werken maakt dit eenvoudiger. Iemand checkt simpelweg het rapport en weet wat er met de cliënt moet gebeuren.

2. Cliënt is betrokken

Bij methodisch werken voelt de cliënt zich betrokken. Hij wordt regelmatig om feedback gevraagd en zijn wensen staan centraal.

3. Efficiënter werken

Planmatig werken is efficiënter werken. Iedere zorgverlener weet wat de zorgdoelen zijn en kan hieraan bijdragen. Nieuwe medewerkers zijn ook sneller op de hoogte van het proces, omdat alles is gedocumenteerd. Zij kunnen dus eenvoudiger instromen.

Nadelen van deze aanpak

Als alles goed gaat, is methodisch werken ontzettend handig. Het nadeel is alleen dat het ook erg complex kan zijn. Het kost nu eenmaal veel tijd om alles op papier te zetten en alle rapporten te lezen.

Daarnaast laat zorg zich ook niet voorspellen. Je kunt een prachtig plan maken, maar daar door onvoorziene omstandigheden vanaf moeten wijken. Daar moet ook ruimte voor zijn. Gezond verstand gebruiken blijft nodig, ook als je aan methodisch werken doet.