Initiatief nemen: hoe doe je het en hoe ontwikkel je het?

Wat betekent initiatief nemen?

Initiatief nemen betekent dat je uit eigen beweging een idee inbrengt of een actie uitvoert. Je doet dit spontaan, dus zonder dat het je door iets of iemand wordt opgelegd.

Waarom is initiatief nemen belangrijk op de werkvloer?

Actief reageren is beter dan passief reageren. Door initiatief te nemen, zet je iets in beweging. Dit is goed voor je algehele ontwikkeling, met name zo:

1. Je versnelt de voortgang van een taak of project. Je rondt het werk dus altijd op tijd af.
2. Je leert meer over je eigen werk en dat van anderen. Je wordt meer 'allround'.
3. Je onderneemt nieuwe dingen en daardoor doe je meer kennis en ervaring op. Dit kan heel goed zijn voor het verdere verloop van je carrière.
4. Je verhoogt je werkplezier als je zelf initiatieven neemt. Je werk is zo niet saai en je houdt jezelf gemotiveerd.

Wat heb je nodig om initiatief te ontwikkelen?

Om initiatief te ontwikkelen, heb je andere belangrijke competenties nodig. Dit zijn ze:

Durf

Het vereist soms moed om uit eigen beweging iets te zeggen of te doen. Jij hebt moed of je werkt er actief aan om dat te ontwikkelen.

Leiderschap

Je hebt een bepaalde drang om een leiderschapsrol op je te nemen, bijvoorbeeld in projecten. Door leiderschap zien anderen ook een voorbeeld in jou.

Daadkracht

Je wacht niet tot iemand zegt wat je moet doen. Daadkracht houdt namelijk in dat je gewoon gelijk aan de slag gaat.

Probleemoplossend vermogen

Een probleemoplossend vermogen hebben komt op het volgende neer: je wacht niet tot problemen vanzelf verdwijnen. Je zoekt direct naar oplossingen en je bent daar zelfs heel creatief in.

Hoe leer je initiatief te ontwikkelen? 5 concrete acties

1. Kies je ideeën en acties slim
   Kies altijd voor een idee of voor een actie die in jouw ogen echt werkt. Mik hiervoor altijd op een realistisch en dus haalbaar doel. Maak je doel bijvoorbeeld SMART.
2. Oefen met brainstormen
   In brainstormsessies krijg je volop de vrijheid om nieuwe ideeën te bedenken en voor te stellen. Nodig de juiste mensen hiervoor uit en laat ieders creativiteit de vrije loop!
3. Spreek je (steeds vaker) uit
   Probeer in discussies of vergaderingen steeds vaker je mening te geven (als dit gepast is). Wees niet bang om afgewezen te worden of fouten te maken: je leert hiervan en je wordt er moediger door.
4. Neem verantwoordelijkheid
   Bied aan om taken over te nemen of om leiding te geven aan projecten. Je krijgt zo de kans om aan je leiderschapsvaardigheden te werken.
5. Houd je focus vast
   Houd je focus op dat waar je op het huidige moment mee bezig bent. Zo is de kans het grootst dat je slaagt. Ideeën die tussendoor komen 'opborrelen' zet je het beste even in de koelkast. Zo 'verzand' je niet in verschillende initiatieven.
6. Breng je voortgang in kaart
   Reflecteer regelmatig op je voortgang: welke initiatiefrijke acties heb je bedacht en uitgevoerd op een dag of in een week? Door dit te noteren krijg je een goed beeld van waar je staat en waar je nog aan kunt werken.

Gebrek aan initiatief: wat zijn mogelijke oorzaken?

Vooral in negatieve bedrijfsculturen zijn mensen het minst geneigd om initiatieven te nemen, bijvoorbeeld uit angst voor negatieve reacties en (weder)acties.

Ook in bedrijven die niet de tijd of de middelen kunnen verstrekken aan hun werknemers, zijn er drempels om iets te initiëren. Hetzelfde geldt voor bedrijven waarin de verwachtingen van de leidinggevenden niet duidelijk zijn voor de werknemers.

Iemand kan zelf besluiteloos, afwachtend of onzeker zijn, waar die ook werkt en ongeacht de bedrijfscultuur. Het ontbreekt hem of haar dan sowieso de moed om iets te zeggen of iets te doen. Angst voor verandering kan bovendien een rol spelen.

Hoe toon je initiatief?

Initiatief tonen gaat vaak zo:

1. Je ziet een kans.
2. Je analyseert het idee.
3. Je bespreekt dit idee met je collega's en/of met je leidinggevende.
4. Bij weerstand overleg je met anderen over hoe je obstakels kunt oplossen.
5. Bij goedkeuring ga je aan de slag, met of zonder je collega's, afhankelijk van wat je wilt doen.
6. Gaandeweg stel je ook zelf verbeteringen voor.

Voorbeelden van initiatief nemen

Je kunt op verschillende manieren initiatief tonen op de werkvloer. Deze manier hebben in feite alles te maken met anticiperen, namelijk het steeds handelen voor iets te laat is. Hoe? Hier zijn een reeks voorbeelden.

• Je vraagt zelf advies of om feedback op je werk.
• Je vraagt zelf, of je gaat zelf op zoek naar de informatie die je nodig hebt.
• Je wilt een nieuwe vaardigheid leren? Je gaat zelf op zoek naar een goede cursus.
• Je draagt zelf oplossingen aan of je onderneemt zelf actie als er een probleem optreedt.
• Je komt als eerste met ideeën of oplossingen in discussies of vergaderingen.
• Je neemt graag het voortouw in een project. Je pakt de regie als iets niet goed gaat.
• Je stapt zelf op mensen af om ze te helpen, om ze beter te leren kennen of om te netwerken.
• Is er een conflict? Jij initieert een gesprek om het conflict te bespreken en op te lossen.

In wat voor functies moet je initiatief tonen?

Initiatief nemen is in veel functies belangrijk en soms zelfs noodzakelijk. Voor het gemak beperken we ons even tot een paar voorbeelden.

1. Je bent winkelbediende
   Je vraagt je klanten of ze hulp of advies nodig hebben, zonder dat zij erom hoeven te vragen. In feite zie je meteen welke klanten zich een beetje 'verloren' voelen in je winkel. Die help je graag!
2. Je bent journalist of redacteur
   Als journalist of redacteur moet je zelf ideeën bedenken en aandragen voor artikelen. Dit houdt in dat je ook zelf naar nieuws 'op jacht' moet.
3. Je bent leidinggevende
   Als leidinggevende van een team of afdeling ben je verantwoordelijk voor het verloop en de snelheid van de werkzaamheden. Je ziet en initieert daarom zelf taken, projecten en verbeteringen. Tegelijkertijd spoor je je medewerkers aan om zelf initiatief te nemen.

Wat zijn de valkuilen van initiatief tonen?

Initiatief tonen klinkt positief, maar wat kan er gebeuren als het niet helemaal gaat zoals gepland? Dit zijn de potentiële valkuilen:

1. Toon geen initiatief puur en alleen omdat je initiatief wilt tonen. De kans bestaat dan dat je nep overkomt.
2. Initiatief tonen is ook niet goed als je dit op een opdringerige manier doet. Of als je andere mensen weg probeert te 'ellebogen' of zelfs wilt domineren.
3. Initiatief nemen heeft ook geen waarde als het geen concreet doel dient voor je bedrijf. Houd je initiatieven daarom niet alleen prettig, maar ook zinnig voor anderen.