Besluitvaardig zijn: wat is het en hoe leer je het?

Wat is besluitvaardigheid?

Besluitvaardigheid betekent dat je goed bent in het nemen van beslissingen. De kunst is om een beslissing op het juiste moment te nemen, ongeacht de druk die je eventueel voelt vanuit personen of situaties.

Welke eigenschappen heb je nodig om besluitvaardig te worden?

Door aan deze eigenschappen te werken, leer je om besluitvaardig te worden en om daar ook steeds beter in te worden.

Analytisch vermogen

Je analyseert een vraagstuk zorgvuldig en je wint de juiste informatie in. Zo krijg je een goed beeld van de kansen en de uitdagingen binnen dit vraagstuk. Uiteindelijk kies je voor de beste optie.

Goede communicatie

Jouw beslissing kan invloed hebben op (het werk van) een ander. Goed communiceren over je beslissingen is daarom cruciaal: je voorkomt er onbegrip en weerstand mee.

Durf

Je bent niet bang om je eigen mening te geven en daarvoor op te komen. Je bent zelfs niet bang om af en toe een impopulaire beslissing te nemen.

Daadkracht

Een beslissing nemen houdt ook in dat je een actie of meerdere acties moet uitvoeren die bij deze beslissing horen. Zonder daadkracht heeft je beslissing zelfs weinig waarde.

Resultaatgericht

Je wilt een resultaat zien, anders neem je geen besluit. Resultaatgerichtheid betekent dan ook dat je je doel goed voor ogen houdt als je iets beslist.

Stressbestendig

Onder (tijds)druk een beslissing moeten nemen, kan je stress opleveren. Toch moet je je hoofd koel zien te houden, zeker als je dagelijks snel beslissingen moet nemen. Werk dus aan je stressbestendigheid.

Zelfstandig denken

Je kunt je eigen meningen vormen, zonder je teveel te laten beïnvloeden door anderen. En zonder rigide te zijn. Want je moet soms ook feedback op je beslissingen durven accepteren.

Een besluit nemen: zo ga je te werk

Denk aan twee soorten beslissingen: ad hoc-beslissingen en beslissingen voor op de lange termijn. Beide soorten beslissingen komen tot stand via de volgende stappen, al moet je bij de eerste soort vaak wel stap 3 overslaan om tijd te winnen.

1. Stap 1. Ken je verantwoordelijkheden
   Als je niet goed weet waar en wanneer je over iets mag beslissen, zal er geen actie volgen. Toets je taken en verantwoordelijkheden daarom eerst bij je leidinggevende.
2. Stap 2. Definieer de kwestie
   Definieer eerst waar je over moet beslissen. Gaat het om een ontslag van een medewerker? Mag je bepaalde informatie wel met een klant delen? Neem de situatie goed onder de loep.
3. Stap 3. Verzamel informatie
   Eerst advies inwinnen kan tijd in beslag nemen. Soms heb je die tijd niet, soms wel. Heb je de tijd, dan is het zeker verstandig om jezelf goed te informeren. De juiste informatie leidt immers vaak naar de juiste beslissing. Hoe verzamel je informatie? Dit hangt af van wat je moet onderzoeken. Luister goed naar meningen of adviezen van collega's. Zijn hun belangen in het geding? Leef je in hun standpunt in. Want met de juiste informatie kun je goede (tegen)argumenten formuleren, draagvlak opbouwen en de onderlinge relaties prettig en gezond houden.
4. Stap 4. Vorm een oordeel
   Weeg alle voors en tegens af in een vraagstuk. Wat pleit voor een bepaald besluit en wat niet? Kies wijs en houd je (hoofd)doel hierbij goed voor ogen. Dit doel bepaalt namelijk de koers en dus ook de acties.
5. Stap 5. Neem je besluit
   Zet al je argumenten nog eens goed op een rij en neem je besluit. Hoe snel je een besluit neemt? Dit hangt af van de situatie, maar zorg in elk geval voor een goede timing. Een besluit uitstellen kan soms net zo onverstandig zijn als te snel beslissen.
6. Stap 6. Deel je besluit
   Communiceer helder over je besluit. Maak mensen duidelijk wat de motivaties zijn voor dit besluit en laat ze weten waar ze concreet aan toe zijn.

Wat doe je na je beslissing?

Je hebt een besluit genomen. Op basis van dit besluit zijn al acties uitgevoerd, dus vanaf nu houd je rekening met de volgende zaken.

1. Controleer de uitvoer op je besluit
   Verrichten anderen de juiste acties als gevolg van je besluit? En verricht je zelf de juiste acties? Houd dit in de gaten en stuur op tijd bij. Evalueer hierna wat er door je besluit tot stand is gekomen.
2. Neem je verantwoordelijkheid
   Heb je niet het juiste besluit genomen en krijg je hier geen goede feedback op? Wees toch bereid om je verantwoordelijkheid te nemen voor dit besluit.
3. Verander van aanpak
   Wat kun je doen om de volgende keer een beter besluit te nemen? Denk hier goed over na. Gebruik hiervoor je eigen feedback en dat van anderen. Wees niet bang om van aanpak te veranderen, want het is een kans om zaken te verbeteren.

Besluitvaardigheid ontwikkelen

Hoe werk je aan besluitvaardigheid? Hier zijn wat praktische tips om deze competentie (verder) te ontwikkelen.

1. Kijk naar anderen
   Hoe nemen je collega's besluiten? En hoe snel? Praat hierover met ze en verzamel nuttige tips.
2. Vraag om feedback
   Vraag om feedback bij collega's en leidinggevenden. Laat hen je sterke en zwakke punten noemen over je besluitvaardigheid. Zo weet je precies waar je nog moet bijschaven.
3. Analyseer je beslissingen uit het verleden
   Wat ging goed? Wat kon beter? Deze twee klassieke feedbackvragen stel je jezelf als je besluiten uit het verleden gaat analyseren. Hieruit trek je je eigen lessen en je past die toe in toekomstige beslismomenten.

Valkuilen bij besluitvaardigheid

Bij besluitvaardigheid kunnen valkuilen horen. Dit zijn de meest voorkomende:

1. Je wilt (door tijdsdruk) te snel een beslissing nemen.
2. Je kunt je gaan ergeren aan mensen die besluiteloos zijn.
3. Je kunt je gaan ergeren aan mensen die steeds willen overleggen of onderhandelen.
4. Je kunt te veel zelfvertrouwen krijgen en daardoor denken dat je alles beter weet. Je houdt zo steeds minder rekening met de behoeften en meningen van anderen.
5. Je dringt beslissingen op. De gevolgen? Mensen zien je als dominant en kunnen je gaan tegenwerken.

Waarom is besluitvaardigheid belangrijk op de werkvloer?

Als je leidinggevende bent, dan is het heel belangrijk dat je besluitvaardig bent. Je moet per slot van rekening steeds belangrijke beslissingen nemen. Doe je dit goed en consequent? Misschien ligt er dan wel een promotie voor je in het verschiet.

Ben je geen leidinggevende? Besluitvaardigheid beperkt zich zeker niet tot managers! Kijk maar naar de zorg, de politie en de brandweer. In deze sectoren doen medewerkers niets anders dan elke dag belangrijke beslissingen maken. En dan ook nog eens in een snel tempo.