Loyaliteit: betekenis en voorbeelden op de werkplek

Er zijn verschillende vormen van loyaliteit. Wat loyaal zijn precies betekent, hangt af van de vorm waar je het over hebt. Gaat het over de loyaliteit die je voelt naar je ouders of bedoel je loyaal zijn aan je werkgever? In dit artikel focussen we vooral op de professionele kant van trouw en toewijding.

Belangrijkste punten:

• Professionele loyaliteit is toegewijd en trouw zijn aan je werkgever. Loyale werknemers zetten vaak een stapje extra.
• De valkuil van toegewijd zijn aan je baan, is dat je jezelf wegcijfert. Je vindt je werkgever dan belangrijker dan jezelf.
• Een gebrek aan loyaliteit hangt samen met quiet quitting, alleen het minimale doen.

Wat is loyaliteit op de werkvloer?

De betekenis van loyaliteit is trouw en toegewijd zijn aan iets of iemand. In het geval van professionele loyaliteit is dat je baan en/of het bedrijf waar je voor werkt. Daarmee voel je je op wat voor manier dan ook verbonden. De toewijding kan vooral gericht zijn op het merk of product, je leidinggevende en je collega’s. Een verbondenheid voelen met allemaal kan natuurlijk ook.

Loyale werknemers laten aan mensen buiten het bedrijf zien dat ze blij zijn dat ze voor dit bedrijf werken. Ze spreken er positief over en stralen een zekere trots uit. Misschien zijn ze zelfs ingeschakeld als ambassadeur van het bedrijf.

Zo werkt loyaliteit - voorbeelden

Loyaliteit op de werkvloer kan zich op meerdere manieren uiten. We gaan een aantal concrete voorbeelden af.

Situatie 1: nieuw baanaanbod

Je werkt nu 2 jaar bij een prettig bedrijf en je baas is erg tevreden over je. Je voelt je op je gemak en je hebt genoeg uitdaging. Er heerst een open sfeer en de communicatie is goed. Dan krijg je een berichtje via LinkedIn: je krijgt een baan aangeboden met een hoger salaris. Je denkt er even over na, maar je wijst het aanbod af. Je bent loyaal aan je werkgever. Je wil deze goede plek niet verlaten in ruil voor meer geld.

Situatie 2: project afronden

Je werkt al een poos bij het bedrijf en je hebt je altijd gewaardeerd gevoeld. Er is een gemeenschappelijke vertrouwensband ontstaan. Je hebt een half jaar geleden een groot project gekregen, waar je waarschijnlijk nog zes maanden mee bezig bent. Als je eerlijk bent, haal je niet meer zoveel plezier uit je werk. Je bent toe aan een carrièreswitch, maar je voelt een verplichting naar je huidige werkgever. Als je nu wegloopt, valt het project in duigen. Je blijft loyaal aan het bedrijf tot het project is afgerond.

Situatie 3: bedrijf is slecht in het nieuws

Je kunt er niet omheen: de naam van je werkgever is op meerdere plekken negatief in het nieuws. Dat voelt erg ongemakkelijk. Jij werkt er nog steeds met veel plezier en hebt nooit iets gemerkt van de dingen die gezegd worden. Iemand die erg loyaal is, voelt de neiging om het bedrijf te verdedigen tegenover anderen of zich op zijn minst afzijdig te houden van de beschuldigingen. Zij zullen de slechte berichtgeving in ieder geval niet verspreiden of er actief aan bijdragen.

Is loyaal zijn een competentie of een waarde?

Of loyaliteit een competentie of een waarde is, hangt af van je context. Binnen de filosofie is loyaliteit een waarde, het zegt iets over de relaties die je aangaat. Binnen een werkcontext is loyaliteit een competentie. Werkgevers willen logischerwijs loyale werknemers aantrekken. Ze werken doorgaans harder en laten het bedrijf niet zomaar in de steek.

Zo toon je loyaliteit aan tijdens je sollicitatie

Maar hoe toon je aan dat je loyaal bent als je gaat solliciteren? Trouw zijn is iets dat je laat zien met daden, niet met woorden. Het maakt dus waarschijnlijk weinig indruk als je op je cv alleen het woordje ‘loyaal’ onder je competenties zet. Hoeveel zegt dat nou? Het zegt meer als je (relatief) lang bij een bedrijf blijft plakken. Iemand die zeker vijf jaar ergens in dienst blijft, laat met de relevante werkervaring op zijn cv loyaliteit zien.

We noemden aan het begin van dit artikel ook de ambassadeurs al even. Deze werknemers posten op regelmatige basis positieve content over het bedrijf. Als een recruiter je social media bekijkt, valt direct op dat jij een verbondenheid aangaat met je werkgever.

Loyaliteit is - net als integriteit - een project van de lange adem. Zoiets bewijs je niet met een woordje op je cv of één enkele actie. Je bewijst de competentie door consistent gedrag te vertonen.

Valkuil van te veel toewijding

Is loyaliteit dan alleen maar fantastisch? Nee, zeker niet. Neem de situatie waarin het bedrijf slecht in het nieuws komt. Als het om een heel ernstig delict gaat, kunnen je persoonlijke waarden en normen conflicteren met je loyaliteit aan het bedrijf. Dat is een onprettig gevoel. En je loopt de kans dat mensen je veroordelen als je voor je werkgever in de bres blijft springen.

Maar ook in minder extreme voorbeelden kan loyaliteit in je nadeel werken. Zelfs de meest trouwe medewerker kan eruit vliegen als er een reorganisatie aankomt. Alle jaren die jij hebt geïnvesteerd in het bedrijf, zijn plotsklaps niets meer waard. Je baalt ervan dat je niet eerder weg bent gegaan.

Té loyaal zijn kan zich ook uiten in jezelf wegcijferen. Je kiest dan altijd de kant van je werkgever, ook als dat ten koste gaat van jezelf. Je zegt ja tegen extra werk terwijl je eigenlijk bij de balletuitvoering van je zoon had willen zijn. Je schuift je vakantie een week op omdat je anders je deadlines niet kunt halen. Zulke overijverigheid kun je eventjes volhouden, maar kan ook stress of zelfs een burn-out veroorzaken.

En wat dacht je van het afwijzen van een baanaanbod omdat je je werkgever niet wil achterlaten? Als je het écht naar je zin hebt op je werk is dat natuurlijk een logische keuze. Meer geld is niet altijd belangrijker dan een fijne werkplek. Maar wat als je nee zegt tegen een gouden kans, puur en alleen omdat je zo loyaal bent? Dan snijd je jezelf in de vingers.

Loyaliteit en quiet quitting

Een relatief nieuwe trend is quiet quitting. Mensen die deze werkhouding aannemen, doen alleen wat er van hen verwacht wordt. Ze zetten geen stapjes extra, werken niet over en zullen hun werk nooit belangrijker vinden dan hun privéleven. Quiet quitting wordt weleens als een gebrek aan loyaliteit uitgelegd, bijvoorbeeld in dit artikel van Business Insider. Daar zit ook wel iets in. Alleen het minimale doen is niet bepaald toewijding tonen.

De trend is populairder onder jongeren dan onder ouderen. De reden? Je werkgever gaat niet voor jou door het vuur, dus waarom zou je het andersom wel doen? En bij een reorganisatie sta je alsnog op straat, hoe loyaal je ook was. Je doet daarom alleen waar je voor betaald wordt en dat is het. Vooral jongeren ervaren - zeker sinds de coronapandemie - een grotere mate van (baan)onzekerheid. Waarom zou je toegewijd zijn als je niet weet of de situatie standhoudt?

Dit noemen organisatiepsychologen het psychologisch contract. In een gezonde situatie is dit contract in balans. Zowel de werkgever als de werknemer hebben het gevoel een eerlijke deal te hebben gesloten. Een paar uur overwerken levert op een later moment bijvoorbeeld een middagje vrij op. In ruil voor constant kwaliteit leveren, hoef je niet altijd je gezicht op kantoor te laten zien. Een gezond psychologisch contract levert vertrouwen en loyaliteit op. Breekt het contract? Dan ontstaat quiet quitting.

Bedrijven die aan hun Employer Branding werken, zullen moeten inzetten op dit psychologisch contract en dus loyaliteit moeten tonen. Zeker nu de jongere generaties de banenmarkt bestormen.