Proeftijd: Hoe werkt het?

Wat is een proeftijd?

Een proeftijd is bedoeld om werknemers tijdelijk kennis te laten maken met hun nieuwe werk en met het bedrijf waar ze werken. Kenmerkend voor een proeftijd is ook dat jij of je werkgever op elk moment de samenwerking mag opzeggen.

Is een proeftijd verplicht?

Een proeftijd doorlopen is wettelijk niet verplicht. Is je werkgever wel van plan om je een proeftijd te geven? Hij of zij moet dit met je bespreken voordat je aan de slag gaat.

Ook moet je werkgever (de afspraken over) je proefperiode op papier zetten, ofwel in je arbeidscontract of in een aparte overeenkomst.

Het is ook mogelijk dat in je cao staat dat je een proeftijd moet doorlopen. Het hoeft dus niet zo te zijn dat de proeftijd (en de afspraken daarover) in je arbeidscontract of in een aparte overeenkomst moeten staan. Als het maar ergens zwart-op-wit staat.

Onthoud vooral dit: zonder een schriftelijke afspraak of afspraken gelden gewoon de regels van een regulier dienstverband!

Hoelang mag een proeftijd duren?

De duur van je proeftijd hangt vooral af van de duur van je arbeidscontract. Maar hierover kunnen wel afwijkingen bepaald zijn in cao’s. Val je onder een cao? Vraag je werkgever hier dan zeker naar. Als er geen afwijkende bepalingen bestaan over de duur van je proeftijd, dan moet je van deze wettelijke regels uitgaan:

Bij een tijdelijk arbeidscontract met een duur van minder dan zes maanden.

Bij een arbeidscontract met een duur van zes maanden of meer. De duur is wel korter dan twee jaar. Dit geldt bij een tijdelijke arbeidsovereenkomst zonder einddatum.

Bij een tijdelijk arbeidscontract voor twee jaar of langer. Dit geldt bij een vast contract.

Wat is de maximale wettelijke proeftijd?

Twee maanden is wettelijk de maximale duur van een proeftijd. Je kunt dus nooit meer dan twee maanden proeftijd krijgen. Meer dan twee maanden mag ook niet in een cao worden vastgelegd als afwijkende bepaling.

Maar let op: het kan voorkomen dat je werkgever je na de proefperiode een andere functie geeft. Voor die functie kunnen andere vaardigheden of verantwoordelijkheden nodig zijn. In dat geval mag je werkgever je vragen om een nieuwe proefperiode te starten.

Kom je toch een proeftijd van meer dan twee maanden tegen?
Hier hoef je je niet aan te houden, want die bepaling is niet rechtsgeldig. Ga uit van een arbeidsovereenkomst zónder proeftijd.

Ontslag nemen in proeftijd: waar moet je op letten?

Het kan gebeuren dat je in je proeftijd ontdekt dat de baan toch niet helemaal bij je past. Je mag dan op elk moment je proeftijd opzeggen. In de meeste gevallen mag je op dezelfde dag stoppen met je werk, maar stop niet zomaar met een taak, zeker niet als je met risicovol werk bezig bent. Probeer eerder in goed overleg met je werkgever taken af te bouwen of stop te zetten: dat is wel zo netjes.

Verder is het slim om ook op deze drie punten te letten:

1. Moet je een reden opgeven voor je ontslag? Nee. Tenzij je werkgever hier expliciet om vraagt. Je bent dan verplicht om je reden schriftelijk toe te lichten.
2. Let ook goed op de financiële gevolgen van je beslissing! Want als je zelf ontslag neemt, proeftijd of niet, heb je nooit recht op een WW-uitkering. Een bijstandsuitkering aanvragen bij je gemeente is dan misschien nog wel mogelijk, maar ook daar zijn allerlei voorwaarden aan verbonden.
3. Sowieso krijg je nog je loon tot en met de laatste dag dat je werkt.

Opzeggen in proeftijd: hoe doe je dat?

Je vindt het misschien een beetje spannend om zelf je proeftijd op te zeggen. Geen probleem, want met deze tips kom je misschien makkelijker over die drempel heen.

1. Overweeg je keuze nog eens goed. Zet de voor- en nadelen eventueel voor jezelf op een rij. Voorkom in elk geval dat je straks spijt krijgt van je beslissing.
2. Bespreek je beslissing op een respectvolle manier met je werkgever. Met ruzie uit elkaar gaan, geeft niemand een goed gevoel. Het kan je misschien ook tegenwerken als je op zoek gaat naar een nieuwe baan.
3. Houd je motivatie kort en bondig. Je hoeft niet alles te vertellen over je beslissing, maar het is wel prettig voor je werkgever als die een heldere verklaring krijgt. Als die daar tenminste ook expliciet naar vraagt.
4. Blijf je werk goed doen, ook al heb je je proeftijd nog niet opgezegd. Half werk of slecht werk kan namelijk in je nadeel werken, zeker als het gaat om je reputatie.
5. Bedank je werkgever en je collega’s altijd voor de samenwerking. Ze hebben immers tijd en moeite in je gestoken. Is het tegendeel hiervan juist de reden waarom je vertrekt? Bedank ze dan toch.
6. Trek je niets aan van wat anderen eventueel zeggen over je ontslag. Jij weet immers het beste waarom je deze beslissing hebt genomen.

Ziek in proeftijd: wat nu?

Het kan iedereen gebeuren: ziek worden tijdens de proeftijd. Dat is vervelend en niet altijd te voorkomen. Wat het misschien zelfs nog vervelender maakt, is dat je jouw proeftijd niet kunt verlengen met de periode dat je ziek bent geweest. ‘Inhalen’ mag dus niet van de wet.

Ontslag tijdens proeftijd door je werkgever

Je werkgever mag je op elk moment in je proeftijd ontslaan. Ook als je in die proeftijd bent. Ga in dat geval uit van de volgende (wettelijke) regels:

1. Je werkgever hoeft geen reden voor je ontslag op te geven. Tenzij jij hier expliciet om vraagt. Je werkgever moet de reden dan wél schriftelijk toelichten.
2. Je werkgever is niet verplicht om je, na het ontslag, een andere functie te geven binnen het bedrijf.

Wat betekent dit nog meer voor jou?

1. Je krijgt je loon tot en met de laatste dag dat je werkt.
2. Als je werkgever je ontslaat, heb je recht op een WW-uitkering. Maar je moet dan wel aan bepaalde voorwaarden voldoen. Sowieso mag het ontslag niet door je eigen schuld zijn ontstaan. Zo kwam je, bijvoorbeeld, altijd te laat of je bent betrapt op diefstal in of rond het bedrijf.

Ziek tijdens proeftijd én ontslag. Wat zijn dan je rechten?

Je wordt ziek tijdens je proeftijd, maar je werkgever ontslaat je. Dat is heel vervelend, maar je hebt misschien wel recht op een Ziektewetuitkering. Je werkgever moet jou dan op je laatste werkdag ziek uit dienst melden, namelijk bij het UWV. De aanvraag voor je ziektewetuitkering wordt dan automatisch gestart.
Onthoud ook dat je werkgever je ziekte nooit mag opgeven als reden voor ontslag. Gebeurt dit toch? Je krijgt dan twee maanden de tijd om dit aan te vechten. Win wel eerst advies in bij een juridisch expert!