Welke soorten verlof bestaan voor werknemers in Nederland? Denk aan wettelijk, bijzonder of onbetaald verlof. Voor elk verlof bestaan aparte regels.
Drie hoofdsoorten verlof
In Nederland bestaan vele soorten verlof. Die zijn allemaal verdeeld in drie hoofdcategorieën. Namelijk:
- Wettelijk verlof
- Bijzonder verlof
- Onbetaald verlof
In dit artikel leggen we uit welke soorten verlof onder deze drie categorieën vallen.
Soorten wettelijk verlof
Wettelijk verlof houdt in dat je wettelijk recht hebt op bepaalde soorten verlof. De wet die hierover gaat heet de Wet arbeid en zorg (WaZo). Maar op welke soorten verlof betrekt deze wet?
1. Adoptieverlof of pleegzorgverlof - Adoptieverlof of pleegzorgverlof krijg je als je een kind adopteert of als je een kind pleegzorg biedt. Zowel jij als het kind hebben immers tijd nodig om aan elkaar te wennen. Het moet wel zo zijn dat de rechtbank de adoptie of de pleegzorg heeft goedgekeurd.
2. Bevallingsverlof - Bevallingsverlof krijg je als je net een kind hebt gekregen. Je kunt dan uitrusten van de bevalling en wennen aan je nieuwe kindje. Bevallingsverlof is eigenlijk onderdeel van zwangerschapsverlof, maar dit verlof gaat specifiek over de periode ná de bevalling. Tijdens je bevallingsverlof heb je recht op een zwangerschapsuitkering. Je krijgt dit van het UWV en de aanvraag verloopt via je werkgever.
3. Geboorteverlof - Geboorteverlof krijg je als je partner bevallen is. Dit verlof moet je binnen vier weken na de geboorte van het kind aanvragen bij je werkgever.
4. Calamiteitenverlof of kort verzuimverlof - Je krijgt calamiteitenverlof of kort verzuimverlof als er een onverwachte gebeurtenis optreedt en je daardoor (tijdelijk) niet kunt werken. Tijdelijk kan zijn: een paar uur of een paar dagen. Je werkgever betaalt je loon door tijdens dit verlof.
5. Ouderschapsverlof - Als je een kind hebt, heb je recht op ouderschapsverlof. Dit houdt in dat je vrije dagen kunt opnemen om te besteden aan je kind of aan je gezin. Je hebt recht op ouderschapsverlof tot je kind acht jaar is. Ouderschapsverlof is meestal onbetaald, dus dit type verlof valt ook onder onbetaald verlof.
6. Zorgverlof (kortdurend of langdurig) - Zorgverlof krijg je als je voor iemand moet zorgen die ziek is. Vaak gaat het om een ziek familielid, maar je mag van de wet ook voor een goede bekende zorgen als je kunt bewijzen dat je de enige bent die voor deze persoon kan zorgen. Qua duur kan je zorgverlof lang of kort zijn, maar dat is afhankelijk van de ernst van de ziekte of aandoening van de persoon waar je voor zorgt. Houd er wel rekening mee dat langdurig zorgverlof tot onbetaald verlof hoort!
7. Zwangerschapsverlof - Zwangerschapsverlof gaat over de vrije dagen die je krijgt voordat je van een kind bevalt. Het verlof start vanaf zes weken voor je uitgerekende bevallingsdatum. Tijdens je zwangerschapsverlof heb je recht op een zwangerschapsuitkering. Je werkgever regelt dit via het UWV.
Let op: hoewel dit wettelijk bepaalde soorten verlof zijn, kunnen de regels voor elk verlof afwijken. Eventuele afwijkingen staan dan ook in je arbeidscontract of cao, dus je doet er altijd goed aan om deze documenten ook te raadplegen voor je verlof aanvraagt.
Soorten bijzonder verlof
Bijzonder verlof houdt in dat je door een persoonlijke situatie één of meerdere vrije dagen wil opnemen. In je arbeidscontract of cao staat voor welke situaties bijzonder verlof mogelijk is. Er staat ook in hoeveel dagen je in een bepaalde situatie krijgt en of je dan recht hebt op doorbetaling van je loon. Het gaat om situaties zoals deze:
- Een verhuizing.
- Een doktersbezoek.
- Een huwelijk of huwelijksjubileum.
- Een begrafenis.
- Het afleggen van een examen.
- Het aangaan van een geregistreerd partnerschap.
Onbetaald verlof: wanneer is hier sprake van?
Onbetaald verlof betekent dat je vrije dagen mag opnemen, maar je krijgt in die dagen geen loon van je werkgever. Er bestaat ook geen wettelijk recht op onbetaald verlof: je moet altijd toestemming aan je werkgever vragen.
Wat zijn mogelijke redenen voor onbetaald verlof?
- Je gaat een (nieuwe) opleiding volgen.
- Je gaat een lange reis maken. Dit kan een wereldreis zijn.
- Je gaat vrijwilligerswerk doen.
- Je moet voor een ziek familielid zorgen (langdurig zorgverlof).
- Je wordt (voor het eerst) vader of moeder (ouderschapsverlof).
- Je moet herstellen van een stressperiode of van een burn-out.
- Je hebt een persoonlijk probleem, dat je eerst wilt oplossen.
Onthoud dat onbetaald verlof opnemen gevolgen kan hebben voor je financiën. Je krijgt minder loon en je bouwt geen pensioen op. Je hebt ook geen recht op doorbetaling van je loon als je tijdens het onbetaald verlof ziek wordt of arbeidsongeschikt raakt. Wees je dus bewust van deze eventuele gevolgen en probeer vooraf een berekening te maken voor jezelf. Kun je onbetaald verlof financieel dragen?